Instytut Spraw Publicznych razem z National Democratic Institute (NDI) przeprowadził pod koniec kwietnia br. badanie o tym, jak władze dużych polskich miast komunikują się z mieszkańcami i mieszkankami, w jaki sposób włączają ich w podejmowanie decyzji oraz jak te działania oceniają sami zainteresowani. Przyglądaliśmy się również temu, skąd mieszkańcy/nki czerpią wiedzę o wydarzeniach w ich mieście oraz na jakich obszarach polityk publicznych najbardziej im zależy. Te same pytania zadano też mieszkańcom i mieszkankom pozostałych krajów wyszehradzkich.
Badanie przeprowadzono na próbie 1800 osób statystycznie reprezentatywnej dla populacji dorosłych mieszkańców pięciu polskich miast: Gdańska, Krakowa, Łodzi, Warszawy i Wrocławia. Przy doborze respondentów uwzględniono dwuwymiarowy rozkładu płci w podziale na 5 kategorii wiekowych. Realizację oparto na mieszanych metodach ilościowych: wśród osób w wieku do 64 lat przeprowadzono je z wykorzystaniem wywiadu internetowego wspomaganego komputerowo (CAWI), a wśród osób starszych (65+) wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI).
Udało się w ten sposób zaobserwować m.in., że:
• Mieszkańcy i mieszkanki dużych polskich miast są bardzo zainteresowani/e wydarzeniami w ich mieście, niezależnie od wieku oraz długości zamieszkania. Około 70% jest zadowolona z komunikacji ich miasta z mieszkańcami/nkami;
• Swoją ciekawość mieszkańcy i mieszkanki zaspokajają częściej sięgając do oficjalnych źródeł informacji, na których zawartość wpływ mają władze poszczególnych miast – ich stron internetowych oraz reklam w przestrzeni publicznej. Wyraźnie mniejszą rolę (choć ciągle istotną) odgrywają media społecznościowe. Jednak planując dotarcie z informacją do konkretnych grup wiekowych warto pamiętać, że mają one preferowane przez siebie źródła informacji – o ile najmłodsi dorośli znacznie chętniej korzystają właśnie z mediów społecznościowych, to osoby starsze (40-64 i 65+) chętniej niż inni zaglądają do broszur i gazetek urzędu miasta oraz gazetek wydawanych przez różne podmioty aktywne na poszczególnych osiedlach czy dzielnicach; osoby w średnim wieku (przede wszystkim 40-65 lat) najchętniej spośród wszystkich grup wiekowych korzystają z miejskich stron internetowych;
• Rola lokalnych programów TV publicznej rośnie z wiekiem respondentów – są miasta, w których regularne korzystanie z tego źródła informacji o wydarzeniach w mieście deklaruje ok. połowy najstarszych mieszkańców/nek (ale w niektórych miastach taka TV trafia do największej grupy osób w wieku 50-64, a nawet 40-64 lat);
• Ważnym źródłem informacji o wydarzeniach w miastach są lokalne gazety (w tym lokalne dodatki do tytułów ogólnokrajowych), które są najczęstszym źródłem wiadomości dla osób w wieku 30-49/64 lat;
• Wiek oraz staż mieszkania w danym mieście wpływają też na sposób zaangażowania w sprawy publiczne. Konsultacjami społecznymi i kontaktem z radnymi najbardziej interesują się osoby głosujące w danym mieście od lat. One także najmniej chętnie oszczędzałyby na działaniach z zakresu partycypacji publicznej, jeśli trzeba byłoby wprowadzić cięcia w budżecie danego miasta na skutek pogarszającej się sytuacji ekonomicznej. W rezultacie rozwijanie konsultacji społecznych i innych mechanizmów włączania mieszkańców w podejmowanie decyzji na poziomie lokalnym może być dobrym narzędziem budowania więzi miasta z jego wieloletnimi mieszkańcami. Do włączenia się w konsultacje w przyszłości najłatwiej może być przekonać osoby w wieku 30-49 lat;
• Badanie pokazuje też istotne różnice międzypokoleniowe w sposobie angażowania się w sprawy publiczne. Najmłodsi badani (18-39 lat) najczęściej deklarują udział w dyskusjach o sprawach dot. ich miasta w sieci oraz chętniej biorą udział w lokalnych demonstracjach (są też najbardziej zainteresowani włączeniem się w nie w przyszłości);
• Większą grupę mieszkańców może być łatwiej zaangażować w dyskusję nad wybranymi obszarami polityk miejskich. Każde z badanych miast ma pewne specyficzne dla siebie zagadnienia, którymi jego mieszkańcy/nki interesują się bardziej niż innymi. Są też obszary ważne dla wszystkich, niezależnie od stażu zamieszkania w danym mieście, też dla osób głosujących ciągle w mieście rodzinnym – to m.in. poprawa jakości powietrza, transport i bezpieczeństwo publiczne oraz wypoczynek i rozrywka. Ten ostatni obszar jest szczególnie ważny dla nowych mieszkańców (przebywających w danym mieście poniżej 3 lat), a zadbanie o ofertę w nim może pomóc utrzymać ich widoczną pozytywną ocenę sytuacji w mieście.
Opracowanie porównawczych wyników badania
zawiera prezentacja pt. „Duże miasta w Polsce - Komunikacja z mieszkańcami i partycypacja publiczna”. Więcej informacji o badaniu i jego rezultatach: Filip Pazderski, filip.pazderski@isp.org.pl.
