Możliwość nieskrępowanego wyboru rządzących nami osób jest solą demokracji.

Dlatego Instytut Spraw Publicznych od 25 lat zajmuje się wyborami, w tym regulacjami prawnymi określającymi sposób ich organizacji i przebieg w Polsce oraz metodami zwiększenia zainteresowania Polek i Polaków udziałem w wyborach.

Przez ten czas, między innymi:

  • Zorganizowaliśmy pierwsze seminaria poświęcone rozwojowi sposobów finansowania partii politycznych w warunkach przemian ustrojowych w krajach postkomunistycznych oraz opublikowaliśmy pierwsze pogłębione studium poświęcone trendom w finansowaniu partii politycznych w okresie demokratyzacji w Polsce po 1989 roku - zob. „Finansowanie polityki. Wybory, pieniądze, partie polityczne”  oraz „Money and Politics in Poland”.
  • Wspólnie z Fundacją im. Stefana Batorego przeprowadziliśmy pierwszy w Polsce monitoring finansowania kampanii wyborczej. Jego celem była kontrola źródeł finansowania i wydatków komitetów wyborczych kandydatów ubiegających się o fotel Prezydenta RP w trakcie wyborów w 2005 roku (WIĘCEJ).
  • Doświadczenia z wcześniejszych działań wykorzystaliśmy podczas prac eksperckich towarzyszących przygotowaniu pierwszej w Polsce ustawy określającej wspólne zasady organizacji wyborów do władz różnego szczebla – Kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011 roku. O przygotowanie tego aktu Instytut Spraw Publicznych zabiegał od wielu lat. Eksperci ISP brali aktywny udział w pracach nad Kodeksem wyborczym toczących się od 2009 roku w sejmowej Komisji Nadzwyczajnej ds. Ordynacji Wyborczych, przedstawiając opinie i propozycje zmian prawnych (WIĘCEJ).
  • Przyglądaliśmy się sposobom prowadzenia kampanii skierowanych na zwiększenie frekwencji wyborczej, np. pierwszym takim działaniom podejmowanym w sieci (podsumowuje to raport „Wyborca w sieci”). Zorganizowaliśmy też kilka własnych kampanii zachęcających do udziału w wyborach. Jednym z przykładów może być spot pt. „Mój pierwszy raz, 21 listopada” nakręcony dla nas przez Wojciecha Smarzowskiego.
  • W 2014 roku z grupą kilkudziesięciu wolontariuszy z 13 polskich miast przeprowadziliśmy monitoring przejrzystości finansowania wyborów samorządowych (WIĘCEJ). Nasze obserwacje oraz opracowane na ich podstawie rekomendacji zaprezentowaliśmy w raporcie „Pieniądze i polityka na szczeblu lokalnym”.
  • Opracowaliśmy nowatorską metodologię i w oparciu o nią w 2020 roku przeprowadziliśmy pierwsze w Polsce badanie poświęcone przemocy, z jaką zmagają się kobiety angażujące się w politykę. Wyniki tej pracy przedstawiliśmy w raporcie „»To się stało już tak przezroczyste, że o tym zapominam«. Przemoc wobec kobiet na polskiej scenie politycznej”.
  • Od dawna zajmujemy się także zagadnieniem zainteresowania udziałem w wyborach ludzi młodych. Obserwacje w tym zakresie prezentowaliśmy, między innymi, w raportach „Wyborca 2.0”, „Rozczarowani indywidualiści w poszukiwaniu nowej jakości w polityce” czy „Młodzi w Europie Środkowej 2020. Wyniki badania w Polsce”. 

Naszą pracę dotyczącą wyborów i finansowania polityki podsumowaliśmy w szeregu publikacji:


Filip Pazderski, Anna Mierzyńska, Jarosław Kopeć Inspirator (przed) wyborczy. Poradnik dla obywatelskich obserwatorów Warszawa 2024.

Filip Pazderski Systemowe zagrożenia dla uczciwości wyborów w Polsce oraz rekomendacje działań pozwalających im przeciwdziałać Warszawa 2024.

Anna Rakowska Wybory a referendum Warszawa 2023.

Małgorzata Druciarek, Aleksandra Niżyńska, Izabela Przybysz Kampania wyborcza 2023 z perspektywy równości płci: analiza udziału kandydatek w wyborach do Sejmu i Senatu RP Warszawa 2023.

Filip Pazderski Środki masowego przekazu a wybory. Wykorzystanie mediów publicznych i lokalnych oraz reklam przedsiębiorstw państwowych do wpływania na decyzje wyborcze Warszawa 2023.

Sonia Horonziak Organy wyborcze i sądownicze a niezależność wyborów w Polsce Warszawa 2023.

Anna Mierzyńska, Filip Pazderski Kto i jak wpływa na nasze decyzje wyborcze. Zagrożenia wynikające z prowadzenia agitacji przez podmioty inne niż komitety wyborcze i przy wykorzystaniu Internetu Warszawa 2023.

Grzegorz Makowski, Filip Pazderski, Przedsiębiorstwa państwowe - szara strefa finansowania polityki Jak ją zmniejszyć i jak ją kontrolować? Warszawa 2023.

Jacek Kucharczyk, Filip Pazderski, Democracy and its discontents: European attitudes to Representative democracy and its alternatives, Warszawa 2020.

Jak walczyć z przemocą wobec kobiet na scenie politycznej? Rekomendacje, Warszawa 2020.

Filip Pazderski, Rozczarowani indywidualiści w poszukiwaniu nowej jakości w polityce. Demokracja i aktywność obywatelska oczami młodych Polaków, Warszawa 2019.

Filip Pazderski, Odlegli obserwatorzy, niezadowoleni konformiści czy poszukujący obywatele? Postawy młodych Polek i Polaków wobec demokracji i polityki, Warszawa 2018.

Paulina Sobiesiak-Penszko, Filip Pazderski, Pieniądze i polityka na szczeblu lokalnym, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2016.

Agata Chełstowska, Jednomandatowe okręgi wyborcze a równość płci w wyborach parlamentarnych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2015.
 
Adam Sawicki, Finansowanie partii politycznych i kampanii wyborczych w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2015.

Jacek Kucharczyk (red.), Obywatele i wybory. Działania Forum Aktywny Obywatel, Warszawa 2014.

Filip Pazderski (red.), Finansowanie lokalnych kampanii wyborczych w Polsce i Niemczech. Perspektywa porównawcza i konieczne zmiany, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2014.

Małgorzata Fuszara (red.), Kobiety, wybory, polityka, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.

Marta Gałazka, Adam Sawicki, W jaki sposób informowaćo wyborach samorządowych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.

D. Batorski, M. Drabek, M. Gałązka J. Zbieranek (red.), Wyborca 2.0, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Marcin Waszak, Możliwość wskazania „żadnego z powyższych” na karcie wyborczej – na przekór logice demokratycznego głosowania, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Anna Rakowska, Prawna regulacja kampanii wyborczej w Internecie, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Marta Gałązka, Marek Solon-Lipinski, Jarosław Zbieranek, Przejrzystość finansowania kampanii wyborczych i partii politycznych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Emilia Rekosz, Kobiety i mężczyźni w telewizyjnej kampanii wyborczej. Wybory parlamentarne 2011, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Dominik Batorski, Marcin Nagraba, Jan M. Zając, Jarosław Zbieranek, Internet w kampanii wyborczej 2011, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.

Małgorzata Fuszara, Kobiety i mężczyźni w telewizyjnej kampanii wyborczej. Wybory samorządowe w 2010 roku, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011.

Małgorzata Fuszara, Kwoty, listy wyborcze i równość płci w wyborach parlamentarnych 2011 roku, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011.

Jarosław Zbieranek, System finansowania partii politycznych w Polsce – kierunki zmian, „Analizy i Opinie” nr 91, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009.

Marcin Walecki (red.), Finansowanie polityki Wybory, pieniądze, partie polityczne, Instytut Spraw Publicznych, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000.

Więcej publikacji o tej problematyce można znaleźć na stronie isp.org.pl/pl/publikacje  w kategorii „System wyborczy”.
 


Od kwietnia 2022 roku zorganizowaliśmy serię seminariów eksperckich poświęconych różnym aspektom organizacji kampanii wyborczych i samych wyborów. Dotychczas poruszane tematy to: 

1. Wnioski dla Polski z wyborów parlamentarnych na Węgrzech w 2022 roku (7 kwietnia 2022)
[wideo: wystąpienia wprowadzające

2. Zagrożenia dla niezależności wyborów wynikającymi z naruszeń praworządności i rozmontowania instytucji demokratycznych (25 maja 2022) 

[wideo: prof. Marek Zubik - Nowelizacja kodeksu wyborczego dotycząca działania PKW]
[wideo: dr Agata Pyrzyńska - Funkcjonowanie organów wyborczych po nowelizacji Kodeksu wyborczego z 2017 roku]
[wideo: prof. Ewa Łętowska - Istota stwierdzenia ważności wyborów przez Sąd Najwyższy]

3. Wybory a media – wpływ na zachowania wyborcze, struktura rynku oraz finansowanie mediów ze środków publicznych (10 października 2022) 4. Kto i jak wpływa na decyzje wyborcze? Rola mediów społecznościowych i aktorów trzecich (1 grudnia 2022)

[wideo: dr Tomasz Gasior - Regulacje prawne i praktyka w zakresie kontroli finansowania kampanii wyborczych w Polsce]
[wideo: Anna Mierzyńska - Perspektywa zewnętrznej ingerencji w wybory w Polsce za pomocą narzędzi internetowych]

5. Podmioty gospodarcze kontrolowane przez państwo – szara strefa finansowania polityki i jak ją kontrolować? (9 lutego 2023)
[wideo:  dr. hab. Grzegorz Makowski: Podmioty gospodarcze kontrolowane przez państwo – ich wykorzystanie do finansowania polityki]
[wideo:  Jarosław Kopeć - Powiązania spółek skarbu państwa z partią rządzącą – jak je identyfikować]

6. Między wolnością a uczciwością wyborów  – o standardach procesu elekcji  w demokratycznym państwie prawa (5 kwietnia 2023)
[wideo: prof. Paweł Łuków - Demokracja, wybory i zwyczajna przyzwoitość]
[wideo: prof. Jerzy Zajadło - Paradoksy formuły: "wybory były legalne, ale nieuczciwe"]


Celem tych seminariów jest wypracowanie metod identyfikacji zagrożeń dla integralności procesu wyborczego i sformułowanie rekomendacji działań, które mogą podjąć organizacje społeczeństwa obywatelskiego, aby tym zagrożeniom skutecznie przeciwdziałać. 


Nagrania z wystąpień ekspertów i ekspertek zaproszonych do udziału w seminariach publikujemy na kanale Instytutu Spraw Publicznych na YouTube




Ponadto, w styczniu 2023 roku uruchomiliśmy serię podcastów Inspirator Wyborczy. Są to rozmowy z ekspertkami i ekspertami, przy pomocy których zamierzamy inspirować obywateli i obywatelki do aktywnego śledzenia działań aktorów politycznych i promować wiedzę potrzebną do obywatelskiej kontroli wyborów. 





Więcej informacji na temat działań wyborczych ISP: filip.pazderski@isp.org.pl .



 
Zapisz się do newslettera
Newsletter