Temat podejścia do Stanów Zjednoczonych nie po raz pierwszy elektryzuje obecnie debaty w Polsce i Niemczech, często doprowadzając do nieporozumień także w relacjach polsko-niemieckich. Powodem jest różna ocena znaczenia polityki bezpieczeństwa, ale i samej osoby Donalda Trumpa. W ramach projektu Niemcy w zbliżeniu, przejrzeliśmy się niemieckiemu podejściu do USA.
Na zaproszenie ISP i Fundacji Konrada Adenauera w Polsce gościliśmy dr. Christopha von Marschalla, korespondenta politycznego dziennika „Der Tagesspiegel”, wieloletniego korespondenta gazety w Polsce i Stanach Zjednoczonych, który przedstawił tezy swojej najnowszej książki: „Wir verstehen die Welt nicht mehr. Deutschlands Entfremdung von seinen Freunden“ („Już nie rozumiemy świata. Niemieckie oddalanie się od swoich przyjaciół“). W swoje książce Autor krytycznie ocenia niemiecką politykę zagraniczną, wskazując jej krótkowzroczność i zbyt dużą koncentrację na niemieckim punkcie widzenia. Rozprawia się z funkcjonującymi w politycznej rzeczywistości Niemiec stereotypami. Stawia - nieraz niewygodne - pytania, wchodząc w polemikę ze stanowiskiem znaczącej części niemieckich elit rządzących. Jednocześnie tłumaczy powody takiego niemieckiego postępowania, a także próbuje pokazać, dlaczego Francja, Stany Zjednoczone czy Polska inaczej oceniają rzeczywistość oraz szukają własnych rozwiązań problemów, przed jakimi staje Europa.
Według von Marschalla fundament sukcesu Niemiec jest obecnie zagrożony. Chwieje się, bowiem liberalny porządek świata, który był podstawą awansu Niemiec po wojnie, problemy mają wszystkie instytucje i organizacje: ONZ, MFW, Bank Światowy, NATO, UE, wolne szlaki handlowe gwarantują inni, normy UE nie są respektowane (w takich obszarach jak: euro, migracja i azyl, zasady demokracji i państwa prawa). Tymczasem w Chinach, Rosji i Turcji kwitnie autorytaryzm.
Szczególnie wiele uwagi Christoph von Marschall poświęca różnicom w ocenie roli Stanów Zjednoczonych w Europie przez Polaków i Niemców. Uważa, że Niemcy przesadzają w krytyce partnera zza oceanu. Można odnieść wrażenie, że Niemcom bliżej do Chin czy Rosji niż USA. Tymczasem, jak uważa Autor, w obecnej sytuacji międzynarodowej nie możemy sobie pozwolić w Europie na brak współpracy ze Stanami Zjednoczonymi.
Tezy te Autor dyskutował z profesorem Romanem Kuźniarem z Uniwersytetu Warszawskiego. Według Prof. Kuźniara mamy kryzys w stosunkach transatlantyckich, ale to nie jest „zasługa” Europy, czy któregokolwiek państwa UE. Niespełna 3 lata temu, za prezydentury B. Obamy, stosunki były więcej niż dobre.
„Nie Europa porzuciła TTIP, nie Europejczycy obrażają Trumpa przy okazji kolejnych spotkań wielostronnych”, mówił Kuźniar. „Trump przyszedł do władzy z zamiarem rozbicia UE, z pogardą dla Sojuszu Atlantyckiego, z pogardą dla ONZ i multilateralizmu, z pogardą dla liberalnego porządku międzynarodowego”.
Profesor Kuźniar przyznawał jednocześnie rację Christophowi von Marshallowi, że UE nie robi tego, co do niej należy. UE nie wyszła do końca z kryzysów, w których pogrążyła się od 2009 roku. Jej głównym problemem są głębokie podziały wewnętrzne. „Próbując uratować sama siebie – słusznie – ma mniej możliwości na zaznaczanie się na scenie międzynarodowej. Zupełnie poniechała ambicji w sferze polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony i sporo w tym winy Niemiec i innych unijnych mocarstw”, dodawał.
Debata odbyła się w ramach wspólnej serii ISP i KAS Niemcy w zbliżeniu. Moderowała ją dr Agnieszka Łada, dyrektor Programu Europejskiego ISP.
Zapis debaty 
