Aktualności

Tekst:

Instytut Spraw Publicznych

Podziel się

Biuletyn Kompas - Regulacja obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej


Problem obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej jest źródłem nieustających kontrowersji. Wątpliwości dotyczą nie tylko sposobu uregulowania tej instytucji na poziomie lokalnym, ale nawet fundamentalnej kwestii dopuszczalności takiej regulacji (Zob. tekst G. Makowskiego „Czy prawo do inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców może być wbrew prawu?”). 1 sierpnia bieżącego roku wojewoda lubelski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze, w którym wypowiedział się na ten właśnie temat (sygnatura akt: NK-II.4131. 235.2012). Warto przyjrzeć się szczegółom argumentacji, jakiej użył organ nadzoru.

Uchwałę w sprawie zasad i trybu występowania przez grupę co najmniej 500 osób posiadających czynne prawo wyborcze do rady powiatu z inicjatywą podjęcia uchwały lub stanowiska przez radę wydała Rada Powiatu w Puławach. Miała ona wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego. W uchwale wskazano, że została ona podjęta na podstawie art. 12 pkt 1 ustawy o samorządzie powiatowym, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady powiatu należy stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu.

Wojewoda stwierdził nieważność tego aktu argumentując, że został on przyjęty bez podstawy prawnej. W ocenie organu nadzoru, żaden przepis prawa – w tym również przywołany w uchwale art. 12 ustawy o samorządzie powiatowym – nie daje radzie powiatu uprawnienia do przyjęcia uchwały o takiej treści. Jak czytamy w uzasadnieniu do rozstrzygnięcia nadzorczego, zgodnie z przepisami prawa (w tym art. 94 Konstytucji) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego natomiast, art. 12 ustawy o samorządzie powiatowym ma jedynie charakter organizacyjno–kompetencyjny; NSA uznał również, że niedopuszczalne jest wydawanie powszechnie obowiązujących aktów normatywnych tylko na podstawie ogólnego przepisu kompetencyjnego. A zatem, jak podkreślił wojewoda, „warunkiem koniecznym podjęcia aktu prawa miejscowego jest istnienie przepisu prawa materialnego, który nakazywałby lub chociaż dopuszczał do uregulowania danej materii w drodze aktu prawa miejscowego. Z istoty upoważnienia wynika, że musi być ono wyraźne, a nie tylko pośrednio wynikać z przepisów ustawowych. Winno przy tym określać materię, która ma być przedmiotem regulacji w drodze aktu prawa miejscowego oraz organy kompetentne do jego wydania, a także regulować inne kwestie związane z wydaniem i wejściem w życie przepisów prawa.” I w tej sytuacji więc – podobnie jak w opisywanym już w naszym biuletynie przypadku rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody dolnośląskiego z 2005 roku – powodem stwierdzenia  nieważności regulacji dotyczących inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców był brak wyraźnego ustawowego unormowania tej kwestii.


Autor: Anna Krajewska

Źródła: www.rp.pl, http://edziennik.lublin.uw.gov.pl


Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 



Zapisz się do newslettera
Newsletter