| Relacja z konferencji W dniu 28 czerwca 2010 r. w siedzibie Ambasady Brytyjskiej w Warszawie odbyła się konferencja „Handel ludźmi a migracje. Pomoc i reintegracja ofiar” zorganizowana przez Instytut Spraw Publicznych w ramach Polskiego Forum Integracyjnego. W spotkaniu udział wzięło ok. 100 osób, w tym między innymi przedstawiciele organów administracji publicznej, organizacji pozarządowych i środowisk akademickich. Wydarzenie spotkało się również z dużym zainteresowaniem mediów. Konferencję otworzyli Jacek Kucharczyk, prezes Instytutu Spraw Publicznych i Ric Todd, Ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce. Wprowadzenia do problematyki handlu ludźmi w Polsce dokonała Stana Buchowska z Fundacji La Strada przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu, laureatka nagrody im. J. Zimowskiego przyznawanej corocznie przez Instytut Spraw Publicznych. Prelegentka zwróciła uwagę na fakt, że handel ludźmi jest zjawiskiem dynamicznym. W latach dziewięćdziesiątych ofiarami handlu ludźmi były głównie kobiety z Europy Centralnej i Wschodniej, a prawie wszystkie przypadki tego przestępstwa dotyczyły wykorzystywania seksualnego. Obecnie sytuacja uległa zmianie. Ofiarami są bowiem coraz częściej mężczyźni i dzieci a cele, do jakich są wykorzystywani to między innymi praca przymusowa, dokonywanie kradzieży i żebractwo. Pokrzywdzeni w wyniku handlu ludźmi są już nie tylko cudzoziemcy pochodzący z Europy Wschodniej, ale także z państw Dalekiej Azji czy Południowej Afryki. Pierwszy panel poświęcony był problematyce ofiar handlu, wsparciu oraz reintegracji. Maryla Koss-Goryszewska z Instytutu Spraw Publicznych zaprezentowała wyniki badań dotyczące wizerunku handlu ludźmi i jego ofiary w polskiej prasie codziennej. Analiza publikacji prasowych wykazała, że z roku na rok rośnie liczba publikacji na ten temat, ofiary handlu ludźmi są jednakże w dalszym ciągu przedstawiane w sposób stereotypowy i odbiegający od rzeczywistości. Publicyści koncentrują się na takich kwestiach, jak wygląd zewnętrzny czy cechy charakteru ofiary, takie jak głupota czy naiwność obniżając tym samym rangę zagadnienia i odwracając uwagę czytelnika od rzeczywistego problemu. Kolejne prezentacje wygłosiły kolejno: Abigail Stepnitz z brytyjskiej organizacji pozarządowej zajmującej się pomocą ofiarom handlu Poppy Project i Patsy Sorensen z belgijskiej fundacji Payoke. Pierwsza prelegentka zawarła w swojej prezentacji ogólną charakterystykę zjawiska handlu ludźmi w Wielkiej Brytanii, a także działania Poppy Project na rzecz ofiar handlu. Dużym wyzwaniem w Wielkiej Brytanii jest problem z identyfikacją ofiar handlu, a także niesprzyjające dla ofiar regulacje prawne (np. zbyt krótki „czas na zastanowienie”, trwający jedynie 45 dni) i niewłaściwe nastawienie policji wobec pokrzywdzonych. Prelegentka z belgijskiej organizacji pozarządowej Payoke przedstawiła działania swojej organizacji, na które składają: udzielanie pomocy prawnej, a także psychologicznej i społecznej ofierze oraz wsparcie jej przy powrocie do kraju, z którego pochodzi. Prelegentka zwróciła również uwagę na problemy, z jakimi borykają się ofiary handlu ludźmi w kraju, w którym się znalazły, a także na ich podstawowe potrzeby i konieczność ich zaspokojenia przez państwo i organizacje pozarządowe. Drugi panel dotyczył zapobiegania handlowi ludźmi. Anna Rostocka, dyrektor IOM w Polsce przedstawiła związki między handlem ludźmi a zjawiskiem migracji. Następnie przeszła do omówienia działań prewencyjnych IOM w dziedzinie handlu ludźmi, do których zaliczyła kampanię społeczną „Stop handlowi ludźmi” przeprowadzoną wspólnie ze telewizyjną stacją muzyczną MTV skierowaną do młodych ludzi w celu ostrzeżenia ich przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Kolejna prelegentka, Gabriela Roszkowska z Fundacji Dzieci Niczyje zaprezentowała działania, jakie podejmowane są przez Fundację na rzecz dzieci-ofiar handlu. Do głównych celów FDN należy wzrost świadomości wśród przedstawicieli policji, Straży Granicznej i prokuratury w zakresie umiejętnego postępowania z dziećmi-ofiarami handlu, a także ich odpowiedniej identyfikacji. Cele te realizowane są przez Fundację poprzez prowadzenie programów szkoleniowych i kampanii prewencyjnych. Na temat zapobiegania handlowi dziećmi na arenie międzynarodowej wypowiadał się kolejny panelista – Lars Loof, ekspert Rady Państw Morza Bałtyckiego. Środki podejmowane w zakresie przeciwdziałania handlowi dziećmi powinny jego zdaniem opierać się w głównej mierze o wymianę informacji między państwami. Szybki i skuteczny przepływ danych jest warunkiem koniecznym przy podejmowaniu kolejnych, związanych z zapobieganiem i zwalczaniem handlu dziećmi działań. Współpraca instytucjonalna w ramach organizacji rządowych i pozarządowych w dziedzinie handlu ludźmi była tematem ostatniego panelu. Przedstawicielka estońskiej organizacji pozarządowej NGO Living for Tommorow Sirle Blumberg przedstawiła rządowe i pozarządowe wysiłki na rzecz zwalczania handlu ludźmi w Estonii wskazując między innymi na luki w estońskim prawie karnym. Przykładowo, estoński kodeks karny nie penalizuje przestępstwa handlu ludźmi jako takiego ale 16 innych czynów, które są z nim powiązane. Nie istnieją tu również żadne formalne procedury usprawniające identyfikację ofiary. W ostatnich latach można jednak zaobserwować pewne zmiany w dziedzinie przeciwdziałania handlowi ludźmi, które mają uskutecznić walkę z procederem, a także umożliwić ofiarom otrzymanie pomocy. Willy Troch z organizacji Pag-Asa przedstawił belgijskie rozwiązania w dziedzinie współpracy między rządem a organizacjami pozarządowymi w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi. We wprowadzeniu zaprezentował belgijskie regulacje prawne dotyczące omawianej problematyki, a następnie skoncentrował się na działaniach organizacji Pag-Asa ze szczególnym naciskiem na współpracę z instytucjami rządowymi w dziedzinie pomocy ofierze handlu. Ostatnią prezentację wygłosił Piotr Mierecki z międzyresortowego Zespołu do spraw Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi, podczas której przedstawił główne zasady funkcjonowania administracji rządowej w dziedzinie handlu ludźmi omawiając szczegółowo jej mocne i słabe strony. Ponadto, przedstawił wyzwania, jakie stoją przed Polską w tym zakresie, do których zaliczył miedzy innymi zwiększenie liczby badań, opracowanie systemu gromadzenia i analizowania informacji na temat przypadków handlu, poprawa jakości współpracy między instytucjami zajmującymi się handlem ludźmi.
Konferencję zakończyło podsumowanie dokonane przez Justynę Frelak z Instytutu Spraw Publicznych poprzedzone licznymi pytaniami do panelistów nawiązujących do ich prezentacji. |
