W ostatnich latach wielokrotnie zwracaliśmy w ISP uwagę na potencjalne zagrożenia wynikające ze zmienionego w 2018 roku sposobu powoływania członków Państwowej Komisji Wyborczej. Uzależnienie znacznej części jej składu od decyzji większości parlamentarnej oraz powiązanie jej z kadencją aktualnego parlamentu rodzi niebezpieczeństwa upolitycznienia PKW.
Dyskutowaliśmy o tym na
seminarium nt. wpływu naruszeń rządów prawa na uczciwość wyborów, z którego wnioski opisaliśmy
w analizie, a ostatnio do tematu wróciliśmy na
konferencji podsumowującej wnioski z ostatnich wyborów i zbierającej postulaty zmian prawnych.
Ostatnie dni dopisały do naszych obserwacji kolejny rozdział. Przez ostatni miesiąc PKW zwleka z wydaniem informacji o kolejnych kandydatach z największą liczbą głosów, którzy mają prawo zastąpić miejsca zwolnione po wygaszeniu z mocy prawa mandatów panów Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego. W ostatnich dniach PKW wysłała kolejne pismo do Marszałka Sejmu z prośbą o dodatkowe wyjaśnienia w sprawie, która w opiniach autorytetów prawniczych jest dawno zamknięta. PKW mogła tak działać, bo Prezydent RP od 21 grudnia 2023 roku zwleka z powołaniem wskazanych przez Sejm RP zgodnie z prawem 7 nowych członków PKW.
Zdaniem Filipa Pazderskiego, dyrektora Programu Demokracji i Społeczeństwa Obywatelskiego, trudno nie dopatrzyć się w tych wydarzeniach zbieżności.
Niestety wpisywanie w taki sposób kolejny raz PKW w grę polityczną grozi nam dodatkowym chaosem w trakcie nadchodzących wyborów samorządowych, uważa ekspert.
Zostało już do nich tylko 10 tygodni, a sprawne działanie w ich trakcie organów wyborczych jest podstawową gwarancją uczciwości całego procesu, dodaje Filip Pazderski.
Wzbudza nasz niepokój, że jeśli Prezydent będzie dalej zwlekał i wykorzysta cały należny mu czas na powołanie nowego składu PKW, to taka Komisja ukonstytuuje się ok. połowy marca, a więc tuż przed pierwszą turą głosowania. To zdecydowanie zbyt mało czasu na rzetelne przygotowanie się nowych osób do sprawnego nadzorowania przebiegu kampanii i samego głosowania. A do tego to PKW wydaje wytyczne dotyczące sposobu prowadzenia kampanii i uprawnień dla obywatelskich obserwatorów wyborów. Zmiana jej składu w trakcie trwającej kampanii nie wróży dobrze sprawności tego działania.
Dlatego przyłączamy się do apeli do Prezydenta o oderwanie tak ważnej sprawy dla każdej demokracji od gry politycznej i niezwłoczne powołanie prawidłowo wskazanych przez Sejm RP kandydatów do PKW.
