Jednym ze środków, po które mogą sięgnąć mieszkańcy, gdy chcą wpłynąć na tworzone w ich gminie prawo (w tym przypadku – prawo w ich ocenie niekorzystne dla lokalnej społeczności), jest zaskarżenie do sądu uchwały podjętej przez organ stanowiący tej jednostki. Zgodnie z art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Jakie warunki muszą być spełnione, aby możliwe było złożenie skargi w imieniu nie tylko własnym, ale i innych mieszkańców gminy? Tego zagadnienia dotyczy wydane 4 listopada bieżącego roku postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. III SA/Kr 839/11).
Postanowienie WSA zostało wydane w związku ze skargą, jaką wniósł do sądu jeden z mieszkańców gminy A., której rada podjęła uchwałę o utworzeniu na terenie gminy specjalnej strefy ekonomicznej. W skardze zaznaczył, że składa ją nie tylko we własnym imieniu, ale również w imieniu mieszkańców osiedla B. i w imieniu Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy A. Skarżący argumentował, że uchwała rady – której konsekwencją byłoby wprowadzenie uprzywilejowanych warunków prowadzenia działalności gospodarczej na terenie gminy – godzi w interes prawny mieszkańców, wynikający z prawa swobody działalności gospodarczej, a także narusza konstytucyjne prawo do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania. Skarżący wskazał dodatkowo, że sposób prowadzenia działalności gospodarczej w ramach planowanej specjalnej strefy ekonomicznej byłby szkodliwy dla zdrowia mieszkańców, które również jest wartością prawnie chronioną.
Rozpatrując kwestię dopuszczalności skargi, WSA podkreślił, że „interes prawny”, którego naruszenie uchwałą bądź zarządzeniem gminy przesądza o możliwości wniesienia skargi, musi być interesem własnym, indywidualnym i opartym o konkretny przepis prawa powszechnie obowiązującego. Sąd uznał, że skarżący nie wykazał naruszenia interesu prawnego lub uprawnień mieszkańców gminy, w imieniu których skierował skargę do sądu. Aby grupa mieszkańców mogła zaskarżyć uchwałę gminy do WSA, uchwała musiałaby naruszać interes prawny każdego z mieszkańców z osobna. W związku z tym, sąd uznał za niewystarczające zawarte w skardze ogólne stwierdzenia o naruszeniu prawa swobody działalności gospodarczej i ochrony zdrowia.
Dodatkowo, zgodnie z ust. 2a art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, skargę w imieniu mieszkańców gminy można wnieść jedynie wtedy, gdy uzyska się na to ich pisemną zgodę. W omawianym przypadku – jak zauważył WSA – skarżący w rzeczywistości nie uzyskał takiego upoważnienia od mieszkańców gminy. Dostarczył on sądowi tylko listę (w większości nieczytelnych) podpisów pod protestem przeciwko budowie hali produkcyjnej w granicach planowanej specjalnej strefy ekonomicznej; protest nie dotyczył samego utworzenia SSE na terenie gminy. Jak stwierdził WSA, „tylko wyraźna pisemna zgoda udzielona przez każdego z członków grupy mieszkańców na jego nazwisko, z której treści wynikałby zakres jego umocowania, i która zostałaby podpisana przez wszystkich członków grupy mieszkańców osiedla, pozwoliłaby [skarżącemu] reprezentować tę grupę mieszkańców przed sądem.” Ostatecznie więc, skarga została przez sąd odrzucona.
Autor: Anna Krajewska
Źródła: www.rp.pl, www.samorzad.lex.pl, www.lexspecialis.pl, www.orzeczenia-nsa.info
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas
