Skuteczność tradycyjnych instrumentów stosowanych przez inspektoraty pracy i partnerów społecznych do ustanawiania i egzekwowania standardów pracy okazuje się ograniczona, gdy pracodawcy przyjmują strategie omijania praw pracowniczych poprzez złożone i często ponadnarodowe strategie biznesowe wykorzystujące luki regulacyjne i zaburzające uczciwą konkurencję. W związku z tym potrzebne są strategiczne i innowacyjne rozwiązania, aby egzekwowanie standardów pracy było skuteczniejsze – zwłaszcza w sektorach, w których występuje niepewność zatrudnienia i częste naruszenia prawa pracy. Jednymi z takich obiecujących rozwiązań są inicjatywy wspólnego egzekwowania prawa na poziomie firm podejmowane przez organizacje pracowników i / lub pracodawców wraz z inspekcjami pracy w celu zapewnienia minimalnych standardów pracy.
Raport w projekcie SPLIN opiera się na nowej linii badań dotyczącej współ-egzekwowania (co-enforcement), która obejmuje potencjalny wkład organizacji pracowników i pracodawców we wspólne wdrażanie standardów pracy wraz z krajowymi instytucjami inspekcji pracy. Podejście to wydaje się szczególnie obiecujące w kontekście, w którym inspektoraty pracy w wielu krajach borykają się z ograniczeniami budżetowymi wynikającymi z niewystarczających zasobów i gdzie spadła siła związków zawodowych. Mechanizm wspólnego egzekwowania stosowany jest coraz częściej w Europie i w praktyce potwierdzane są jego korzyści, co podkreśla znaczenie tego podejścia i jego skuteczność w porównaniu z tradycyjnymi metodami egzekwowania standardów pracy. Kluczowe cechy tego podejścia są następujące: niezastosowalność roli państwa i podmiotów społecznych; strategiczne podejście w stosowaniu egzekwowania standardów pracy; rutynizacja i standaryzacja przepływu informacji między państwem a partnerami społecznymi; oraz wsparcie polityczne w ramach instytucji publicznych i organizacji partnerów społecznych.
Ten raport porównawczy analizuje i porównuje działania współ-egzekwowania realizowane na poziomie krajowym (Austria i Polska) i regionalnym (Hiszpania) w trzech różnych krajach w sektorze budowlanym. Działania te mają na celu zapewnienie uczciwych warunków pracy oraz zapobieganie oszustwom w stosunku do pracowników i ich zwalczanie. Raport odnosi się do następujących inicjatyw:
• Fundusz urlopów i odpraw dla pracowników budowlanych (Bauarbeiter-Urlaubs- und Abfertigungskasse, BUAK) w Austrii.
• Zinstytucjonalizowana współpraca między regionalnymi oddziałami hiszpańskiego Krajowego Inspektoratu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (Comi¬sión Territorial del Principado de Asturias de la Inspección Nacional de Trabajo y Seguridad Social) a asturyjskimi sektorowymi partnerami społecznymi za pośrednictwem Komisji ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa (Comisión de Seguridad y Prevención de Riesgos Laborales y Contratación, COPREVAS) w Asturii w Hiszpanii.
• Zestaw trzech porozumień w Polsce: Porozumienie dla bezpieczeństwa w budownictwie; Porozumienie w sprawie płacy minimalnej w budownictwie; Porozumienie na rzecz bezpieczeństwa pracy przy obsłudze żurawi.
W raporcie porównawczym podsumowano najważniejsze wyniki i wnioski wyciągnięte podczas dwuletniego międzynarodowego projektu badawczego „SPLIN, Sprawiedliwe warunki pracy: badanie wkładu inicjatyw współpracy partnerów społecznych i inspekcji pracy”
Link do opisu projektu Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach linii budżetowej „Improving Expertise in the field of Industrial Relations“. Numer umowy grantowej: VS/2019/0080.
