Badanie postaw społecznych wobec różnych narodów i państw ma w Polsce i na świecie swoją historię i bogatą literaturę. Zagadnienie to było do niedawna przedmiotem zainteresowania głównie naukowców – socjologów, psychologów, specjalistów w zakresie nauk politycznych i stosunków międzynarodowych. W ostatnich latach rosnące zainteresowanie obywateli polityką zagraniczną państw – czego przejawem jest m.in. wzrost znaczenia tzw. dyplomacji społecznej, czyli międzynarodowej aktywności władz samorządowych i rozmaitych organizacji społecznych – sprawia, że badanie wizerunków państw i narodów nabiera nowego znaczenia.
Celem niniejszego projektu jest zbadanie wzajemnego wizerunku Polaków i Ukraińców. W obecnej sytuacji badanie wzajemnego postrzegania się mieszkańców tych dwóch sąsiadujących ze sobą państw jest interesujące co najmniej z dwóch powodów. Pierwszy z nich związany jest z tym, że wzajemne kontakty między Polakami a Ukraińcami są w pewnym sensie nowe – odżyły na początku lat 90. ubiegłego stulecia po przerwie tak długiej, że niewielu dziś żyjących pamięta te dawne relacje z własnego doświadczenia. W przekazach rodzinnych, literaturze i podręcznikach historii w obu krajach pozostały jednak echa tego wcześniejszego sąsiedztwa, które często było sąsiedztwem trudnym. Badanie obrazu Polaków w oczach Ukraińców i obrazu Ukraińców w oczach Polaków może pokazać, w jakim stopniu dzisiejsze stosunki między obydwoma narodami kształtowane są przez sprawy bieżące i myślenie o przyszłości, a w jakim – znaczenie ma przeszłość. Drugi powód, dla którego warto badać polsko-ukraińskie wzajemne postrzeganie się, to trwające niemal od początku transformacji zaangażowanie Polski w sprawy ukraińskie i wspieranie przez Polskę proeuropejskich dążeń Ukrainy. Zaangażowanie elit politycznych znalazło i wciąż znajduje znaczące poparcie polskiego społeczeństwa. Rośnie – choć nadal pozostawia niedosyt – obecność w Polsce ukraińskiej kultury i informacji o Ukrainie w polskich mediach. Aktywnie działają także polskie instytucje propagujące kulturę polską na Ukrainie. Badanie opinii publicznej w obu krajach pozwala z jednej strony poznać odpowiedź Ukraińców na polską aktywność w kwestiach ukraińskich, z drugiej zaś – zbadać stan poparcia polskiego społeczeństwa dla tego rodzaju działania polskich elit politycznych.
Głównym rezultatem projektu jest raport „Polska – Ukraina, Polacy – Ukraińcy. Spojrzenie przez granicę”. Autorzy raportu prezentację obrazu Polski i Ukrainy rozpoczynają od pokazania źródeł, z jakich mieszkańcy obu krajów czerpią wiedzę o sobie nawzajem. Pamiętając o tym, że postawy i opinie dotyczące narodu mogą się różnić, a nawet być całkowicie odmienne od postaw i opinii na temat kraju, te dwie kwestie pozostają wyraźnie oddzielone. Raport przedstawia najpierw wizerunki narodów, a dopiero po nich ukazuje obrazy państw – Polski postrzeganej przez Ukraińców i Ukrainy postrzeganej przez Polaków. Ostatnia część poświęcona jest postrzeganiu przez Ukraińców miejsca swojego kraju oraz Polski na geopolitycznej mapie Europy.
