MOBILEurope to 2-letni projekt badawczy, realizowany w latach 2022-2024, mający na celu poprawę wiedzy specjalistycznej w obszarze stosunków przemysłowych (industrial relations). Badania będą prowadzone w 6 krajach – 4 krajach członkowskich UE: Hiszpanii, Grecji, Portugalii, Polsce, i 2 krajach kandydujących: Serbii i Macedonii Północnej.

W okresie pandemii COVID-19 podjęto wiele środków nadzwyczajnych, ograniczających swobodny przepływ pracowników i usług, a także środków wprowadzonych w celu ochrony pracowników i miejsc pracy. Wielu mobilnych pracowników w UE działa w kluczowych sektorach, takich jak opieka, budownictwo, infrastruktura, transport, logistyka, przemysł spożywczy i rolnictwo i w związku z obostrzeniami  stanęło przed szczególnymi wyzwaniami. Pandemia koronawirusa uwydatniła problemy rynku wewnętrznego, na którym pracownicy mobilni (przygraniczni, sezonowi, migranci) - korzystający ze swobody przemieszczania się, są szczególnie narażeni na marginalizację ze względu na brak odpowiednich i skoordynowanych środków zaradczych. 

Kluczowe znaczenie miało zatem skoordynowane podejście na szczeblu UE (COM(2020) 499 final), umożliwiające takim pracownikom dalsze przekraczanie granic wewnętrznych. W dniu 30 marca 2020 r., Komisja Europejska opublikowała swoje wytyczne dotyczące korzystania ze swobodnego przepływu pracowników podczas epidemii COVID-19 (2020/C 102 I/03), które mają służyć jako „zintegrowane podejście do skutecznego zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia publicznego przy jednoczesnym zachowaniu integralności rynku wewnętrznego”. Zgodnie z tymi wytycznymi „państwa członkowskie powinny zezwalać i ułatwiać przekraczanie granicy pracownikom, w szczególności, ale nie tylko, pracującym w sektorze opieki zdrowotnej i sektora spożywczego, oraz innych podstawowych usług. Przyjmujące państwa członkowskie powinny zezwolić takim pracownikom na wjazd na swoje terytorium i mieć nieograniczony dostęp do swoich miejsc pracy. Wzywa się państwa członkowskie do ustanowienia specjalnych, nieobciążających, szybkich procedur dotyczących przekraczania granic z regularnym przepływem pracowników przygranicznych i delegowanych. Jeśli chodzi o pracowników sezonowych w rolnictwie, w przypadku niedoboru siły roboczej w przyjmującym państwie członkowskim oraz jeżeli wykonują oni krytyczne prace związane ze zbiorami, sadzeniem lub pielęgnacją, powinni być traktowani w taki sam sposób jak pracownicy wykonujący zawody o krytycznym znaczeniu, o których mowa powyżej”. 

Jednak w komentarzach EKZZ (Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych) do wytycznych Komisji w sprawie swobodnego przemieszczania się w związku z COVID-19 podkreślono, że istniejące środki i zalecenia nie rozwiązują w wystarczającym stopniu konkretnych problemów, jakich doświadczają pracownicy transgraniczni, związanych z kwestiami takimi jak opodatkowanie, zabezpieczenie społeczne, dostęp do zasiłku chorobowego, a także dostęp do informacji, ochrona zdrowia i bezpieczeństwa, godziwe zakwaterowanie, zaplecze sanitarne i opieka zdrowotna.

Główne cele projektu:
- zbadanie wpływu kryzysów wywołanych przez COVID-19 na pracowników przygranicznych, sezonowych i migrantów pod względem zatrudnienia, warunków pracy i ochrony socjalnej w sześciu krajach objętych badaniem
- określenie roli i wpływu dialogu społecznego i negocjacji zbiorowych w celu złagodzenia wyzwań związanych z COVID-19 dla pracowników przygranicznych, sezonowych i migrantów
- opracowanie ustaleń i wyciągnięcie wniosków dotyczących sposobów współpracy partnerów społecznych oraz wyzwań na szczeblu krajowym i unijnym w celu zagwarantowania pracownikom mobilnym praw społeczno-ekonomicznych 

W ramach projektu powstanie m.in.:
- 6 raportów krajowych (na podstawie analizy danych zastanych, wyników ankiet przeprowadzonych z pracownikami mobilnymi, wywiadów z aktorami społecznymi i/lub grup fokusowych)
- 1 analiza porównawcza, która dostarczy danych (w oparciu o przeprowadzone badania), na temat bieżących tendencji w 4 państwach członkowskich UE i 2 krajach kandydujących o specyfice stosunków przemysłowych oraz dostarczy zaleceń i wniosków dla dalszej teorii i praktyki w Europie.

Zostanie też zorganizowane co najmniej 6 spotkań w krajach objętych badaniem, na które zostaną zaproszeni partnerzy społeczni (osoby reprezentujące świat badań i nauki, stowarzyszenia pracowników, urzędnicy odpowiedzialni za politykę pracy) w celu omówienia wyników badań i opracowania działań wspierających pracowników mobilnych w ich warunkach zatrudnienia. Na koniec odbędzie się międzynarodowe seminarium poświęcone wynikom analizy porównawczej.




Publikacja: Wpływ COVID-19 na pracowników mobilnych w zakresie zatrudnienia, warunków pracy i ochrony socjalnej - analiza.