O relacjach państwa z kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce dyskutowali 3 marca w siedzibie ISP wybitni polscy konstytucjonaliści:  prof. Ewa Łętowska, prof. Piotr Winczorek, prof. Mirosław Wyrzykowski oraz prof. Maria Kruk-Jarosz.

„Polska jest krajem wyznaniowym, gdzie Kościół katolicki jest w coraz większym stopniu utrzymywany przez państwo.” – taką opinię przedstawiła dr hab. Nina Kraśko z Uniwersytetu Warszawskiego podczas seminarium poświęconego relacjom państwa z kościołami i związkami wyznaniowymi, które odbyło się 3 marca w ISP.

Było to trzecie spotkanie w ramach projektu Instytutu Spraw Publicznych, poświęconego potrzebom i zakresowi zmian w Konstytucji RP.

Po krótkim wstępie dr. Jacka Kucharczyka z Instytutu Spraw Publicznych głos zabrał prof. Mirosław Wyrzykowski z Uniwersytetu Warszawskiego. Przedstawił on komentarze kilku polskich konstytucjonalistów dotyczące zapisów odnoszących się do stosunków państwowo-kościelnych zapisanych w ustawie zasadniczej.

Nad kwestią relacji państwo – kościoły debatowali nie tylko prawnicy, ale również socjolodzy i dziennikarze. Dyskutanci zwracali uwagę na to, jak rozdział kościołów od państwa wygląda w praktyce.

-Każdy kościół może prowadzić działalność edukacyjną, ale jeśli  robi to w sferze publicznej to musi się podporządkować się konstytucyjnym regułom – zwróciła uwagę prof. Ewa Łętowska z Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to, że funkcje zlecone kościołom powinny znajdować się pod kontrolą konstytucyjną. Przeciwnego zdania był dr Paweł Borecki z Uniwersytetu Warszawskiego. Według niego Trybunał Konstytucyjny jest niekompetentny w kwestii badania aktów wewnętrznych kościołów i nie powinien zajmować się tymi kwestiami.

Prof. Piotr Winczorek (UW) stwierdził, że  szkoły prowadzone przez związki wyznaniowe i kościoły muszą odpowiadać wymogom prawa powszechnego, a na przykład to że uczniowie muszą odmawiać modlitwę na początku dnia to sprawa innego rodzaju i może być regulowana przez wewnętrzne normy danego kościoła.

Pojawiły się też głosy, że pozycja Kościoła katolickiego jest w Polsce uprzywilejowana. Prof. Nina Kraśko zauważyła, że niewłaściwe jest przeprowadzanie katechez w szkołach, działanie wydziałów teologicznych na publicznych uniwersytetach, czy też pojawianie się kapelanów nie tylko w szpitalach i wojsku, ale również w policji.

Na zakończenie prof. Wyrzykowski powiedział, że nie potrafi ocenić, czy ewentualne zmiany w konstytucji zmieniłyby praktykę funkcjonowania stosunków państwo-kościół. Uważa jednak, że lobby Kościoła jest zbyt silne, aby proponować wprowadzenie  jakichkolwiek zmian w ustawie zasadniczej.