Aktualności

Tekst:

Instytut Spraw Publicznych

Podziel się

Ukraina pozostaje wyzwaniem dla aktywności Unii Europejskiej


Jak wspierać skutecznie ukraińskie społeczeństwo obywatelskie?, pytanie to po wyborach na Ukrainie staje się jeszcze bardziej aktualne. Niedemokratyczny proces wyborczy i wyniki głosowania pokazują, że Europejczycy powinni aktywnie zaangażować się na rzecz promowania wartości demokratycznych w tym kraju.


Kilkanaście dni po wyborach parlamentarnych na Ukrainie i w dniu, kiedy ministrowie spraw zagranicznych UE debatowali w Brukseli na temat przyszłości relacji UE-Ukraina, Instytut Spraw Publiczny we współpracy z kijowską Democratic Initiatives Foundation zorganizowali ekspercki okrągły stół na temat możliwości wspierania ukraińskiego społeczeństwa.

„Obserwatorzy zgadzają się, że wybory były krokiem w tył, jeśli chodzi o rozwój demokracji na Ukrainie”, powiedziała Iryna Bekeszkina, szefowa ukraińskiego think tanku DIF. Pośród negatywnych trendów, jakie wzmocniły się w wyniku procesu wyborczego, podkreśliła przede wszystkim: ograniczenie praw człowieka i wolności, selektywny wymiar sprawiedliwości, skonstruowanie na Ukrainie rosyjskiego modelu funkcjonowania demokracji, rozwój korupcji. Zdaniem Bekeszkiny można jednak zauważyć także pewne trendy pozytywne, takie jak: konsolidacja sił opozycyjnych, aktywizacja społeczeństwa obywatelskiego, gotowość obywateli do obrony swoich głosów.

Szefowa DIF wymieniając możliwe zagrożenia dla rozwoju demokracji w najbliższych latach, zwróciła uwagę zwłaszcza na: represje przeciwko opozycji, stworzenie autorytarnego systemu władzy, zredukowanie roli parlamentu, podporządkowanie władzy sądowniczej, dalsze rozprzestrzenianie się korupcji, prześladowania niezależnych organizacji pozarządowych i tworzenie prorządowego „społeczeństwa obywatelskiego”, ograniczanie praw człowieka, restrykcje dotyczące wolności słowa, izolacja wobec zachodnich demokracji.

„W celu wzmocnienia demokratycznych tendencji w społeczeństwie należy je edukować, aby Ukraińcy stawali się coraz bardziej  świadomymi obywatelami, a także promować na Ukrainie europejskie wartości”, rekomendowała Bekeszkina. Innym cennym działaniem może być zachęcanie partii politycznych, a nawet wywieranie na nich presji, aby podejmowały reformy w celu stawania się coraz bardziej demokratycznymi.

Wsparcie skierowane na Ukrainę, powinno skoncentrować się, zdaniem Iryny Bekeszkiny, na następujących obszarach:
- Wspieranie NGOsów, którym udało się pozyskać pozytywne opinie w społeczeństwie podczas procesu wyborczego. Należy budować na ich potencjale i nie pozwolić mu zginąć. Równie istotne jest wspieranie projektów sieci takich NGOsów.
- Wspieranie działań, mających za zadanie zmniejszanie rozdźwięku pomiędzy wschodem a zachodem Ukrainy
- Wspieranie niezależnych mediów.
- Zapewnianie pomocy organizacjom pozarządowym i działaczom społecznym. którzy są represjonowani.
Biorący udział w debacie eksperci zgadzali się, że należy budować na potencjale organizacji, które okazały się sprawne podczas monitorowania kampanii wyborczej. Ale należy uważać, aby nie straciły kontaktu z obywatelami.
„Według badań, 78% ukraińskiego społeczeństwa wyrabia sobie opinię poprzez media internetowe i telewizję, a zwłaszcza ta ostatnia jest kontrolowana przez władzę. Dlatego obol pomocy dla organizacji, to właśnie wsparcie niezależności mediów powinno być kluczowym zadaniem dla tych, którym zależy na demokratyzacji Ukrainy”, twierdził ekspert ISP, Piotr Kaźmierkiewicz.
Zgromadzeni w ISP eksperci, którzy osobiście przyglądali się przebiegowi wyborów, zauważali, że Ukraińcy starali się  podczas wyborów, aby nie można było zarzucić im ich fałszowania. Wiele opinii na temat nieprawidłowości utrwaliło się w przekonaniach powstałych jeszcze przed dniem elekcji. Wysiłek podjęty przez administrację powinien być doceniony, ale posłużyć także stawianiu kolejnych oczekiwań.
Uczestnicy spotkania zgadzali się, że Unia Europejska powinna mocniej wspierać organizacje pozarządowe oraz ekspertów, także tych, których wiedzę i propozycje wykorzystywać może ukraiński rząd. Inaczej na Ukrainie nie dojdzie do reform. Ponad to rządy krajów UE powinny stale wymagać od władz Ukrainy przestrzegania zasad demokracji. Na razie UE zdecydowanie za rzadko egzekwuje te prawa. To zadanie także, a nawet przede wszystkim dla polskich polityków, wynika z debaty w ISP. Prowadzący ją Jacek Kucharczyk, Prezes ISP, podkreślał konieczność ściślejszej koordynacji działań i stanowisk pomiędzy krajami członkowskimi UE. „Unia musi mówić tu jednym głosem. Obecnie brak porozumienia wewnątrz samej Unii Europejskiej zdecydowania osłabia nasze możliwości skutecznego działania oraz zachęcania ukraińskiego społeczeństwa do opowiadania się po stronie demokracji”, mówił Kucharczyk.
 
Debata została zorganizowana w ramach projektu „Wzmocnienie potencjału ukraińskich organizacji pozarządowych w celu lepszego wykorzystania przez NGO pomocy międzynarodowej”, realizowanego przez ISP wspólnie z DIF.
W ramach projektu ukazały się:
Bekeshkina, P. Kaźmierkiewicz, "Making Ukrainian Civil Society Matter. Enabling Ukrainian NGOs to absorb international assistance. A review of capacity gaps and needs for institutional support" >>>>
Piotr Kaźmierkiewicz, Jak skutecznie wspierać ukraińskie społeczeństwo obywatelskie”, Analizy i Opinie nr 131 >>>>
I.Бекешкiна, П. Кажмиркевич, "Пiдтрымка громадянського суспiльства в Українi: рiзнi перспективи''>>>>
 
Projekt powstał we współpracy z Fundacją Inicjatyw Demokratycznych im. Ilko Kucheriva z siedzibą w Kijowie.

Projekt  jest realizowany dzięki finansowemu wsparciu Local Government and Public Service Reform Initiative (LGI), Fundacji im. Stefana Batorego w ramach “East East Beyond Borders Programme” oraz International Renaissance Foundation.

Zapisz się do newslettera
Newsletter