Skażona demokracja? Węgry Viktora Orbána w kontekście polskiej i europejskiej polityki. Dyskusja wokół książki Zsuzsanny Szelényi [wideo]
Podziel się
Demokracja i społeczeństwo obywatelskie

Skażona demokracja? Węgry Viktora Orbána w kontekście polskiej i europejskiej polityki. Dyskusja wokół książki Zsuzsanny Szelényi [wideo]


9 marca 2023 w ISP odbyła się debata z Zsuzsanną Szelényi (CEU Democracy Institute) z okazji premiery jej najnowszej książki Tainted Democracy. Viktor Orbán and the Subversion of Hungary (Skażona demokracja. Viktor Orban i wywrócenie Węgier), która opowiada o rewolucyjnej drodze Węgier w kierunku autokracji pod przywództwem Viktora Orbána.


W debacie wziął udział również Profesor Radosław Markowski (SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny), a dyskusję moderowała Karolina Zbytniewska (EURACTIV.pl). Nagranie z debaty dostępne jest poniżej.
 
 

Współczesne Węgry, do początku lat 2000 przodujące w liberalno-demokratycznych trendach Europy Środkowo-Wschodniej, pod rządami Viktora Orbána przeszły całkowitą przemianę ustrojowo-społeczną. Zachodząca transformacja prawno-polityczna, oparta na niekwestionowanym przywództwie i populistycznym odwołaniu się do „woli ludu” sprawiły, że obecnie Węgry są liderem rankingów odchodzenia od demokracji. Biorąc pod uwagę fakt, że ten naddunajski kraj jest często stawiany wraz z Polską za przykład oddalania się od wartości europejskich, warto zastanowić się w jaki sposób w ramach funkcjonującej demokracji była możliwa aż taka rewolucja. 

Istotnym jest podkreślenie, że tak kolosalna przemiana kraju nie wynikała jedynie ze skupienia władzy w rękach jednostki czy jednej partii, a z całego systemu prawnych przemian zabezpieczających nowy system oraz obóz rządzących. Tym co okazało się kluczowe dla nadania nowego biegu kierunkowi rozwoju Węgier była przemyślana strategia namierzania i transformowania kluczowych obszarów funkcjonowania państwa. Podporządkowanie węgierskiego Trybunału Konstytucyjnego, zablokowanie niezależności systemu sądownictwa, ograniczenie możliwości działania niezależnym mediom oraz odcięcie partii opozycyjnych od finansowania to najistotniejsze przykłady zawłaszczania władzy państwowej przez rządzącą partię Fidesz. To również lekcja i przestroga dla Polski, która w wielu obszarach podąża drogą naddunajskiego partnera, osłabiając równocześnie własne demokratyczne instytucje. 

O tych i innych mechanizmach zawłaszczania władzy w kraju, a także nad politycznymi strategiami mobilizacji wyborczej dyskutowaliśmy w naszym Instytucie z Zsuzsanną Szelényi, jedną z założycielek partii Fidesz, która od jej początków mogła obserwować transformację zarówno własnego kraju, jak i jego demokratycznego kierunku. Opisując sposób rządzenia Orbana, Szelényi zwróciła uwagę, że populistyczne dążenie do zawłaszczenia władzy opiera się naginaniu zasad systemowych w sposób negujący spójność takiego ustroju, ale pozwalające na wyprzedzanie ruchów opozycji i tym samym ugruntowanie niedemokratycznych przemian. Do sprawy polskiej z kolei odniósł się współpartner w dyskusji Profesor Radosław Markowski, który słusznie zwrócił uwagę na wiele słabości funkcjonowania polskiego systemu, które mogą umożliwić podobne transformacje. Ponadto, przywołał on orbanowski mechanizm mobilizacji radykalnej mniejszości, który może się powtórzyć również w Polsce, zwłaszcza w obliczu nadchodzących wyborów parlamentarnych i samorządowych.
 
Zapisz się do newslettera
Newsletter