Pełna sala słuchała naszej debaty o roli referendów w Europie: Referendokracja. Czy referenda wzmocnią czy osłabią europejską demokrację?, którą zorganizowaliśmy 21 października w Warszawie.
Na podstawie doświadczeń referendum w Wielkiem Brytanii o wystąpieniu z UE, antyimigranckiego referendum na Węgrzech, ale i polskiego referendum akcesyjnego i referendów lokalnych zastanawialiśmy się, jak jest przyszłość instytucji referendów w Europie. Czy grozi nam referendokracja?Unia Europejska jest często krytykowana za deficyt demokratyczny. Sposobem na jego ograniczenie miały być referenda – jako kwintesencja demokracji bezpośredniej, wyraz wsłuchania się w głos obywateli. Referenda świetnie działają np. w Szwajcarii, dając obywatelom poczucie wpływu na kształt państwa i jego polityk.
Ostatnie doświadczenia pokazują jednak, że referenda służą nie demokracji, ale populistom. Politycy wykorzystują je nie po to, aby wysłuchać głosu obywateli, ale wzmacniać swoją pozycję polityczną. Jak pokazał Brexit, takie manipulacje mogą mieć fatalne skutki. Tymczasem kolejne referenda są właśnie planowane lub rozważane w kilkunastu krajach UE.
Nasi goście z Wielkiej Brytanii i Węgier podzielili się swoimi doświadczeniami z kampanii referendalnych z tych dwóch krajów – przegranej kampanii przeciwko Brexitowi i kampanii na rzecz bojkotu antyimigranckiego referendum na Węgrzech. Porozmawialiśmy również o ciekawym przypadku Niemiec, które po doświadczeniach hitlerowskich plebiscytów z lat 30. zakazały organizowania ogólnokrajowych referendów. Podczas „Maratonu idei” nasi goście wspominali polskie referendum unijne w 2003 r. i zastanowiali się, czy każda sprawa może podlegać głosowaniu.
W Maratonie idei udział wzieli:
Radosław Ciszewski, Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego
Katarzyna Szymielewicz, Fundacja Panoptykon
W debacie udział wzięli:
Roger Casale, New Europeans, Wielka Brytania
István Hegedűs, Hungarian Europe Society, Węgry
Arne Lietz, Poseł do Parlamentu Europejskiego, SPD , Niemcy
Agnieszka Wiśniewska, Krytyka Polityczna
Spotkanie poprowadziła dr Agnieszka Łada, Instytut Spraw Publicznych.
Debata organizowana w ramach projektu, w którym dzięki wsparciu Parlamentu Europejskiego i Fundacji im. Friedricha Eberta Instytut Spraw Publicznych stara się inicjować debatę publiczną w tematach ważnych dla Europy i dyskutowanych przez Parlament Europejski oraz przybliżać Polakom tę instytucję.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu dotacji Parlamentu Europejskiego w dziedzinie komunikacji.
