Hasło „Nigdy więcej wojny” w istotny sposób wpłynęło na kształt obchodów 1 września zarówno w Polsce, jak i w NRD oraz RFN. Stało się ono jednak w tych trzech krajach nośnikiem odmiennych treści.
W książce „
Nigdy więcej wojny!” 1 września w kulturze pamięci Polski i Niemiec w latach 1945–1989” (Wyd. Naukowe Scholar) autorzy Waldemar Czachur i Peter Oliver Loew pokazują, w jaki sposób w Polsce oraz w obu państwach niemieckich od 1945 do 1989 roku media kształtowały pamięć zbiorową o ataku Niemiec na Polskę i wybuchu II wojny świtowej. Autorzy badają, czym w pamięci zbiorowej stawał się 1 września jako przedmiot upamiętniania. Poszukują zatem odpowiedzi na pytanie, kto upamiętniał 1 września 1939 roku, jakie rozwijały się rytuały związane z upamiętnianiem tej daty oraz co symbolizowała ona w pamięci zbiorowej Polaków i Niemców. Autorów interesuje również, na ile upamiętnianie wybuchu II wojny światowej wykorzystywane było przez siły polityczne i społeczne w tych trzech państwach do rozwijania wspólnej, opartej na dialogu pamięci oraz ‒ w konsekwencji – w jaki sposób wpłynęło na dialog między Polakami i Niemcami. Podczas prezentacji książki autorzy i komentatorzy podzielą się głównymi wnioskami z publikacji.
W Domu Spotkań z Historią odbyła się debata z autorami książki i komentarzem dr Annemarie Franke z Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność oraz licznie przybyłą publicznością. W dyskusji z gośćmi padały przede wszystkim pytania o wybór tej właśnie daty jako przedmiotu badań. Nie zabrakło także odniesień do obecnie toczącej się wojny w Ukrainie i wynikających z historii właśnie różnic w reakcji Polski i Niemiec.
Publikacja i debata są częścią projektu „Aktorzy, obszary, sposoby – komunikacja polsko-niemiecka: ze sobą i o sobie”, który Instytut Spraw Publicznych i Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut) realizują dzięki wsparciu Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki.
