Precz z Zielonym Ładem? Rolnicy wywalczyli już swoje

10 maja NSSZ „Solidarność” oraz NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” wychodzą na ulice stolicy z hasłem „Precz z Zielonym Ładem” na sztandarach.  Tym samym protesty rolnicze przekształcają się w protest wielobranżowy, nawołujący już nie tylko do rezygnacji ze szczegółowych zapisów Strategii „Od pola do stołu”, ale do podważenia zasadności całej strategii i wizji rozwoju Unii Europejskiej.

Rolnicy ostrzegają, że Zielony Ład przyniesie:

• Zniszczenie polskiego rolnictwa
• Drogi prąd i gaz oraz zakaz palenia węglem i gazem
• Zakaz korzystania z aut spalinowych. Wysokie opodatkowaniu paliw
• Przymusowe dostosowanie budynków do „zeroemisyjności”
• Upadek lub ucieczkę przemysłu – bezrobocie
• Drożyznę w sklepach. Ogromne koszty transportu.

Trudno nie zauważyć, że brak tu konkretnych postulatów dotyczących rolnictwa. W przeddzień europejskich wyborów, protesty rolnicze stały się przygrywką dla parady denializmu klimatycznego i okazją do szerzenia narracji kwestionujących potrzebę transformacji gospodarek. Sprzyja temu brak widocznej i rzetelnej komunikacji na temat Zielonego Ładu.

W tym kontekście może umknąć uwadze, że wiele z postulatów rolników zostało już uwzględnionych, a w związku z protestami rolników Komisja Europejska rozpoczęła proces zmian osłabiających zieloną reformę rolnictwa - reformę potrzebną nie tylko ze względu na przeciwdziałanie skutkom zmiany klimatu, ale również na zapewnienie społeczeństwu dostępu do żywności wysokiej jakości.

Przygotowaliśmy podsumowanie zmian, które otwierają furtkę do obniżenia standardów dobrej kultury rolnej. Państwa członkowskie mogą bowiem wykorzystywać poniższe zapisy do rozluźniania wymogów norm.

Co wydarzyło się w ostatnich miesiącach w polityce rolnej?

• W lutym 2024 Komisja Europejska wycofała się z projektu nowego rozporządzenia (projekt w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin z 2023 roku) zakładającego ograniczenie stosowania pestycydów w rolnictwie. 
• W kwietniu 2024 roku wprowadzono ogólne poluzowanie stosowania większości norm dobrej kultury rolnej (GAEC) - możliwe będzie wprowadzanie od nich odstępstw lub zmiana terminów ich stosowania.
• Zniesiono obowiązek minimalnego wyłączenia 4% użytków rolnych z produkcji (tzw. ugorowanie). Zamiast tego państwa członkowskie muszą ustanowić system zachęt dla rolników poprzez wprowadzenie nowego ekoschematu, tj. dobrowolnej i płatnej interwencji dla rolników.
• Mniejsze gospodarstwa – stanowiące w Polsce około ¾ wszystkich  - mają być zwolnione z kontroli i kar za nieprzestrzeganie wymogów warunkowości wynikających z norm GAEC i SMR (wymogi w zakresie zarządzania). Ma to zmniejszyć obciążenia administracyjne dla 65% beneficjentów w Unii Europejskiej.

Trzeba zwrócić uwagę, że zmiany zostały wprowadzone w pośpiechu (aby zatwierdzić pakiet przed czerwcowymi wyborami UE i końcem kadencji) i nie zostały one poddane szerokim konsultacjom społecznym – nie wzięto tu pod uwagę m.in. opinii środowiskowych organizacji społecznych. Proces decydowania o WPR jest pozbawiony przejrzystości - większość spotkań poświęcona propozycjom zmian odbyła się za zamkniętymi drzwiami. Nowe propozycje przygotowywano również bez przeprowadzenia dla nich oceny wpływu. 

Paulina Sobiesiak-Penszko, Katarzyna Banul-Wójcikowska, Justyna Zwolińska, Aleksandra Pępkowska-Król

Czytaj całość:
https://www.isp.org.pl/uploads/drive/Precz_z_Zielonym_Ladem.pdf