17 grudnia 2020 odbyło się spotkanie online pt. "Prawo i praktyka: czym różni się uchodźstwo od migracji z wyboru?” z udziałem ekspertek i ekspertów Instytutu Spraw Publicznych, Ewy Kownackiej, Kseniyi Homel i Piotra Kaźmierkiewicza, oraz eksperta Migration Policy Group, Thomasa Huddlestona.
W trakcie spotkania zostały przedstawiane wyniki piątej edycji globalnego badania MIPEX (Migrant Integration Policy Index), obejmującej lata 2014-2019. Piąta edycja MIPEX została zrealizowana przez Migration Policy Group (MPG) i CIDOB, w partnerstwie z podmiotami badawczymi w 52 krajach na pięciu kontynentach: w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej oraz Oceanii.
W pierwszej części spotkania Thomas Huddleston zaprezentował dane pokazujące, jak Polska wypadła na tle innych krajów w następujących 8 obszarach integracji: pobyt stały, łączenie rodzin, obywatelstwo, rynek pracy, edukacja, zdrowie, przeciwdziałanie dyskryminacji, udział w życiu politycznym.
Druga część spotkania dotyczyła zestawienia wyników MIPEX z wynikami badania Krajowy Mechanizm Ewaluacji Integracji. Podczas webinarium ekspertki i ekspert ISP skupili się na najważniejszym aspekcie integracji, jakim jest legalizacja pobytu osoby uciekającej przed prześladowaniem i jej rodziny, oraz na aspektach prawnych i praktycznych nabycia obywatelstwa polskiego. Zestawienie wybranych wyników pokazuje, iż szczególną cechą prawodawstwa migracyjnego i procedury administracyjnej jest brak uwzględnienia potrzeb osób należących do grup wrażliwych. Ponadto, legalizacja pobytu długoterminowego oraz naturalizacja dla osób ze statusem ochrony obywa się na ogólnych warunkach ustawodawstwa migracyjnego. Decydując się na złożenie wniosków pobytowych lub w celu uzyskania obywatelstwa polskiego, osoby ze statusem uchodźcy nie uzyskują żadnego wsparcia od strony urzędów wojewódzkich. Zatem, mimo stosunkowo “przyjaznego” systemu prawego, procedura uzyskania statusu pobytowego oraz obywatelstwa dla osób ze statusem ochrony międzynarodowej w Polsce może być utrudniona.
Podsumowując, jakich wniosków dostarczają wyniki badań MIPEX i NIEM w zakresie polityki integracyjnej Polski?
• W obu wybranych badaniach Polska plasuje się poniżej średniej dla UE.
• Od poprzednich edycji obu badań, mimo licznych zmian prawnych w Polsce dotyczących migracji, warunki integracji nie uległy istotnym zmianom.
• Widoczna jest jedynie niewielka poprawa w dostępie do opieki medycznej oraz większe zaangażowanie samorządów w organizację nauki języka polskiego, a także wsparcie dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracyjnym w edukacji i nauce języka polskiego. Niemniej jednak również w tych dwóch obszarach Polska pozostaje poniżej średnie krajów objętych badaniem MIPEX.
• Wśród badanych obszarów polskiej polityki integracyjnej, pozytywnie wyróżnia się wynik dotyczący legalizacji pobytu oraz dostępu do obywatelstwa. Jednocześnie wprowadzone w 2018 roku wymogi dotyczące poświadczenia znajomości języka polskiego na poziomie B2 oraz udokumentowania źródła regularnego i stabilnego dochodu stanowią dla osób migrujących dodatkową barierę w osiedlaniu się na stałe i zapewnieniu bezpieczeństwa osobom migrującym i ich rodzinom.
Nagranie ze spotkania
MIPEX MIPEX Polska 
