Cyfrowe platformy pracy na dobre zagościły w gospodarce – za ich pośrednictwem kontraktowane są najróżniejsze zadania, zarówno realizowane w sieci, jak i w konkretnych lokalizacjach - od tworzenia oprogramowania i lekcji on-line po usługi kosmetyczne i sprzątanie. Niemal w każdym sektorze praca może ulec platformizacji, więc tym pilniej trzeba znaleźć odpowiedź na pytanie, jak chronić prawa pracowników w modelach biznesowych podporządkowanych algorytmom.
W międzynarodowym projekcie
Don’t GIG Up. Never!, uruchomionym w końcu października br. będziemy analizować praktykę pracy platformowej w sektorach, które dotąd pozostają na marginesie debaty publicznej. Badania będą obejmowały Estonię, Francję, Hiszpanię, Niemcy, Polskę i Włochy i będą kontynuacją prac prowadzonych w ubiegłych latach, kiedy to Instytut Spraw Publicznych wspólnie z partnerami z innych krajów analizował działania i warunki pracy świadczonej za pośrednictwem platform w branży przewozowej i kurierskiej.
Rekomendacje wówczas wypracowane znalazły właśnie odzwierciedlenie w rezolucji przyjętej 16 września br. przez Parlament Europejski. Między innymi zapisano w niej postulat, by to po stronie firmy prowadzącej cyfrową platformę pracy leżał ciężar dowodu, że stosunek łączący wykonawcę z platformą nie jest stosunkiem pracy.
Na spotkaniu inauguracyjnym projektu
Don’t GIG Up. Never!, zorganizowanym przez lidera przedsięwzięcia, Fundację Giacomo Brodoliniego, włoski europoseł Brando Boniferi, który zajmuje się regulacjami dotyczącymi sztucznej inteligencji, wyraził nadzieję, że zapisy rezolucji zostaną uwzględnione w projekcie Dyrektywy o pracy platformowej, który ma być ogłoszony przez Komisję Europejską w grudniu. Zaznaczył przy tym, że parlamentarzyści byli przeciwni tworzeniu nowej kategorii - pracowników platformowych, ponieważ pracę, którą oni wykonują można zaklasyfikować do już funkcjonujących kategorii – zatrudnienia bądź samozatrudnienia. Podobnego zdania był obecny na spotkaniu Ludovic Voet, Sekretarz Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych.
Co więcej praca platformowa jest wewnętrznie bardzo zróżnicowana. Świadczą o tym wyniki cyklicznego międzynarodowego sondażu COLLEEM, które przedstawiła Annarosa Pesole z włoskiego Ministerstwa Pracy oraz wyniki badań Europejskiego Urzędu Pracy (European Labour Authority, które zaprezentowała jego przedstawicielka, Irene Mandl . W pracy platformowej mamy do czynienia zarówno z pojedynczymi drobnymi zadaniami, jak i realizacją całych projektów. Spotykamy zadania wykonywane on-line, np. tworzenie oprogramowania, prace kreatywne w środowisku multimedialnym, zdalne lekcje, wprowadzanie danych, ale także świadczone w określonej lokalizacji – naprawy, remonty, sprzątanie, usługi opiekuńcze i przewozowe. Przy tym kierowcy i kurierzy, których praca dla platform cyfrowych jest dobrze widoczna w przestrzeni publicznej i doczekała się wielu badań i analiz, stanowią wśród pracowników platformowych jedynie 10-15%. Tym ważniejsze jest przyjrzenie się pozostałym branżom, gdzie platformy cyfrowe organizują pracę, szczególnie, że – jak stwierdził Ludovic Voet bardzo wiele zawodów da się „splatformizować”. Zwrócił ponadto uwagę, że w sytuacji, gdy firmy platformowe nie uznają swojej roli jako pracodawców, pracownicy np. we Włoszech, wobec braku innych możliwości dochodzenia swoich praw, na własną rękę zaczęli występować do sądów, które w większości przypadku orzekały o występowaniu stosunku podległości, charakterystycznego dla stosunku pracy. Przykład ten pokazuje, że potrzebne są rozwiązania, chroniące prawa pracowników platformowych w sposób systemowy.
Jak zaznaczył Michele Faioli z Fundacji Giacomo Brodoliniego, w projekcie Don’t GIG Up.Never! będziemy szukać odpowiedzi między innymi na następujące pytania:
• Jaki jest status cyfrowych platform pracy jako pracodawców i w konsekwencji obowiązki platform i ich pracowników?
• Jak znaleźć równowagę pomiędzy pobudzaniem innowacji technicznych a ochroną praw pracowniczych?
• W jakim zakresie praktyki krajowe w obszarze rokowań i układów zbiorowych mogą być użytecznym narzędziem do osiągnięcia tej równowagi?
Pełny zapis wideo wypowiedzi zaproszonych ekspertów, zawierający również podsumowanie poprzednich działań prowadzonych w ramach projektu Don’t GIG Up, dokonane przez Annamarię Simonazi z FGB, dostępny jest
TUTAJ.
Projekt Don’t GIG Up. Never! jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
