Polacy wystawiają Niemcom regularnie za ich politykę europejską dobre noty. Jednak polskie społeczeństwo zapytane, czy umocnienie się niemieckiej roli w Europie byłoby korzystne czy niekorzystne dla Polski, jest już mocno podzielone w ocenach, wynika z najnowszego badania opinii publicznej z serii „Barometr Polska-Niemcy” Instytutu Spraw Publicznych (ISP) i Fundacji Konrada Adenauera (KAS), zaprezentowanego w Warszawie.
Ponad dwie trzecie (68%) Polaków sądzi, że Niemcy przyczyniają się do lepszej współpracy w Europie. Odsetek ten wzrósł w ciągu ostatnich trzech lat o dziesięć punktów procentowych. Tyle samo Polaków jest zdania, że Niemcy przyczyniają się do przezwyciężania kryzysu w strefie euro. Podobnie jak trzy lata temu ponad połowa Polaków uważa, że Niemcy owszem dążą do realizacji własnych interesów, ale z poszanowaniem interesów innych państw. „Na pierwszy rzut oka wszystko jest więc pięknie, aż za bardzo. Polacy – niezmiennie od lat – pozytywnie oceniają niemiecką politykę europejską”, opisuje wyniki dr Agnieszka Łada, kierownik Programu Europejskiego Instytutu Spraw Publicznych, autorka badań. „Ale, jeśli trochę dokładniej przyjrzeć się odpowiedziom, widać, że Polacy mają jednak wobec niemieckiej roli w Europie pewne wątpliwości. Przykładowo niezachwiana od 2012 roku pozostaje grupa respondentów, którzy twierdzą, że Niemcy realizując własne interesy, czynią to kosztem innych członków Wspólnoty (37%)”, komentuje Agnieszka Łada.Mimo pozytywnych ocen niemieckiej polityki europejskiej Polacy nie są także pewni, czy wzmocnienie się pozycji Niemiec w Europie byłoby korzystne dla Polski. O profitach jest przekonanych 38% badanych, z kolei 35% respondentów uważa, że nie byłoby to ani korzystne, ani niekorzystne dla Polski, straty wskazuje zaś 17% ankietowanych. „Tendencja ta nie dziwi, jeśli zestawić ją z debatami toczonymi w całej Unii Europejskiej. Na przemian słyszy się tam głosy, że Wspólnocie brakuje lidera i Niemcy powinny wejść w rolę takiego przywódcy, lub obawy, czy nie doprowadzi to do zbyt dużego wzmocnienia Republiki Federalnej Niemiec wobec innych państw członkowskich. Podziały w polskiej opinii publicznej dobrze odzwierciedlają te europejskie dyskusje”, tłumaczy Łada.
Tegoroczne wydanie badań z cyklu Barometr Polska-Niemcy pokazuje także, że polscy obywatele nie są również jednomyślni w ocenie, czy Niemcy widzą w Polsce partnera. Nadal więcej Polaków uważa, że Niemcy rzadko lub w ogóle nie traktują Polski po partnersku (47%), niż sądzi, że Niemcy czynią tak zawsze lub często (43%).
„Niepokojąco wzrósł natomiast odsetek badanych, którzy nie potrafią ocenić stanu relacji polsko-niemieckich. Obecnie to ponad jedna piąta respondentów – największa grupa od początku prowadzenia przez ISP badań.”, zauważa Agnieszka Łada. „Polacy z jednej bowiem strony słyszą, że Polska i Niemcy nie potrafią dogadać się w sprawie polityki wschodniej, a z drugiej widzą dobrą, codzienną współpracę na różnych szczeblach. Ostatecznie nie wiedzą, jakie noty powinni wystawić tym relacjom”.
Dyrektor Fundacji Konrada Adenauera dr Christian Schmitz zwrócił uwagę na pracę polsko-niemieckich organizacji, których jest bardzo dużo i w jego ocenie znacząco wpływają na dobry wizerunek obu państw i ich wzajemnych relacji.
Prezes Instytut Spraw Publicznych dr Jacek Kucharczyk z kolei zaznaczył, że badanie wyraźnie wskazuje na poczucie asymetrii w relacjach polsko-niemieckich. Według niego na to odczucie wpływ może mieć przede wszystkim podkreślany w ostatnim czasie brak obecności Polski w rozmowach na temat Ukrainy oraz różnica potencjału gospodarczego. W ocenie Kucharczyka poczucie asymetrii we wzajemnych relacjach jest też podsycane w debacie publicznej i wykorzystywane dla celów politycznych. Mimo to Prezes ISP podkreślił, że podziały polityczne nie przekładają się wprost na ocenę relacji z Niemcami. Elektorat prawicowy nie jest tak negatywnie nastawiony do Niemiec, jak przywódcy polityczni z tej części sceny politycznej.
Podsumowując wyniki, dodawał: „Kilka lat temu, w czasie kryzysu, mówiło się, że Polska to już nie jest część Europy Środkowej czy Wschodniej, że teraz jesteśmy częścią Europy Północnej. Poziom rozwoju naszej gospodarki nie do końca te aspiracje potwierdza, ale widać, że jeśli chodzi o opinię publiczną, to jesteśmy zdecydowanie po stronie naszych niemieckich partnerów”.
Pełne wyniki:
A. Łada, Barometr Polska – Niemcy 2015. Polacy o polsko-niemieckim partnerstwie we wspólnej Europie
A. Łada, Deutsch-Polnisches Barometer 2015 Polnische Ansichten zur deutsch-polnischen Partnerschaft im gemeinsamen Europa
Badanie zostało zrealizowane od 12 do 16 lutego 2015 roku w terenie na zlecenie Instytutu Spraw Publicznych przez GfK na reprezentatywnej grupie 1 tysiąca Polaków powyżej piętnastego roku życia.
