W dniach 19-20 września w Szczecinie i Nowym Warpnie odbyły się VII Ogólnopolskie Spotkania Ekonomii Społecznej. Instytut Spraw Publicznych uczestniczył w organizacji spotkania eksperckiego dotyczącego transgranicznego funduszu na rzecz przedsiębiorczości społecznej oraz panelu dotyczącego stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych.
O tym jakie są potrzeby przedsiębiorstw społecznych w obszarze finansowania i jak zachęcić instytucje finansowe do stworzenia transgranicznego funduszu na rzecz przedsiębiorczości społecznej dyskutowali przedstawicieleorganizacji pozarządowych, sektora finansów etycznych i przedsiębiorcy społeczni podczas spotkania eksperckiego, które zorganizował Instytut Spraw Publicznych we współpracy z Towarzystwem Inwestycji Społeczno-Ekonomiczych (TISE), francuskim bankiem spółdzielczym Crédit Coopératif, Europejską Federacją Banków Etycznych i Alternatywnych (FEBEA) oraz Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego.
Pierwszym etapem prac nad powołaniem funduszu skierowanego na rozwój przedsiębiorczości społecznej w Europie Środkowo-Wschodniej w oparciu o unijną regulację Europejskich Funduszy Przedsiębiorczości Społecznej (EuSEF) było spotkanie, które ISP wraz z partnerami zorganizował w ramach zeszłorocznych Ogólnopolskich Spotkań Ekonomii Społecznej w Krakowie. Otworzyło one drogę do nawiązania transgranicznej współpracy w celu wsparcia rozwoju przedsiębiorstw społecznych w naszym regionie.
Podczas tegorocznego spotkania dyskusja koncertowała się wokół kwestii zasobów i potrzeb przedsiębiorstw społecznych oraz inwestorów, a także dalszych działań mających na celu stworzenie funduszu skierowanego na rozwój przedsiębiorczości społecznej w Europie Środkowo-Wschodniej.
Aby przybliżyć uczestnikom specyfikę polskiego sektora przedsiębiorczości społecznej, Izabela Przybysz, kierownik Programu Polityki Społecznej w ISP, przedstawiła na wstępie wyniki badań monitoringowych przedsiębiorstw społecznych. W ramach III etapów zostało przebadanych 37 podmiotów działających w obszarze przedsiębiorczości społecznej. Zdaniem Przybysz, istotnymi barierami rozwoju polskiego sektora przedsiębiorczości społecznej jest nie tylko niski poziom kompetencji w obszarze zarządzania finansami czy prowadzenia działań marketingowych czy mała rozpoznawalność przedsiębiorczości społecznej przez władze lokalne, ale także utrudniony dostęp do źródeł finansowania zwrotnego dopasowanego do możliwości podmiotów. Stworzony w oparciu o unijna regulację EuSEF fundusz mógłby odpowiedzieć na te potrzeby i umożliwić pozyskanie środków na inwestycje w projekty skierowane na osiągniecie wpływu społecznego.
Celem regulacji dotyczącej EuSEF jest stworzenie ram prawnych określających reguły działalności instytucji finansowych, które zainteresowane są inwestowaniem w przedsięwzięcia nastawione na osiągnięcie wpływu społecznego. Inwestorzy spełniający odpowiednie warunki otrzymają specjalny, nadany przez Komisję Europejską status, który będzie ich wyróżniał spośród innych instytucji finansowych działających w krajach UE.
Kolejnym opracowanym na poziomie Komisji Europejskiej instrumentem, którego celem jest wsparcie tworzenia tego rodzaju funduszy, jest Social Impact Accelerator (SIA). Jest to ogólnoeuropejski mechanizm finansowy dedykowany inwestycjom skierowanym na osiągnięcie wpływu społecznego. Uruchomiony przez Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) Social Impact Accelerator (SIA) jest rodzajem funduszu na rzecz innych funduszy i stanowi pilotażowe w skali europejskiej przedsięwzięcie z zakresu inwestycji odpowiedzialnych społecznie. Zgromadzony w nim kapitał początkowy w wysokości ok. 60 mln euro zostanie przeznaczony na utworzenie kilku funduszy skierowanych na inwestycje odpowiedzialne społecznie, a więc poza uzyskaniem zwrotu finansowego przewidujące też wywieranie pozytywnego wpływu społecznego.
W trakcie spotkania Karol Sachs i Bérangère Bertoncello, przedstawiciele Credit Coopertif, zaprezentowali także ciekawe przykłady francuskich projektów skierowanych na osiągnięcie wpływu społecznego. Sachs zwrócił uwagę, że celem powołanego funduszu nie powinno być wsparcie przedsiębiorstw społecznych, ale rozwoju przedsiębiorczości społecznej, czyli różnego rodzaju działań przyczyniających się do rozwiązania ważnych problemów społecznych i podniesienia jakości życia.
Wszyscy partnerzy potwierdzili swoje zainteresowanie współpracą w celu stworzenia instrumentu finansowego skierowanego na wsparcie inicjatyw z zakresu przedsiębiorczości społecznej z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, a także określili dalsze działania w tym kierunku. Wszystkie osoby zainteresowane pracami nad stworzeniem funduszu na rzec przedsiębiorczości społecznej zachęcamy do kontaktu z Izabelą Przybysz, Kierownikiem Programu Polityki Społecznej, email: iza.przybysz@isp.org.pl
Potrzebna jest polityka, która nie tylko przyzwala, ale przede wszystkim zachęca do stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych – taki wniosek płynie z panelu „Klauzule społeczne w praktyce – fakty i mity”, który zorganizował Instytut Spraw Publicznych we współpracy z Urzędem Zamówień Publicznych i Fundacją Fundusz Współpracy podczas Ogólnopolskich Spotkań Ekonomii Społecznej.
Spotkaniu, które prowadził Tomasz Schimanek, ekspert Instytutu Spraw Publicznych, odbyło się podczas drugiego dnia OSES-u w Nowym Warpnie koło Szczecina. Dariusz Piasta, wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych podsumował pięcioletnie doświadczenia stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych w Polsce. Przybliżył między innymi wyniki ankiety oraz wyniki monitoringu społecznych zamówień publicznych, które prowadzi UZP. Wynika z nich, że klauzule nie są często stosowane gdyż wielu urzędników boi się organów kontrolujących, które – w ich opinii - mogą zakwestionować stosowanie tego przepisu. Poza tym, choć klauzule społeczne są dostępne w polskim prawie pięć lat, to wciąż wiedza o nich nie jest powszechna. Często urzędnicy boją się, że nikt się nie zgłosi do przetargu ogłoszonego z klauzulą społeczną. Czasem gdy jednak zdecydują się na zastosowanie klauzuli, rzeczywiście nie otrzymują żadnej oferty i unieważniają postępowania, a to zniechęca ich do dalszego ich stosowania.
- Bardzo ważne jest wcześniejsze przeprowadzenie analizy rynku, aby upewnić się czy w otoczeniu istnieją podmioty, które będą spełniać warunki nakładane przez klauzulę i będą mogły złożyć swoją ofertę. Pomocne są w tym zakresie katalogi firm i usług społecznych na danym terytorium – podkreślił Rafał Barański, zastępca dyrektora Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie.
Burmistrz Brzezin, Marcin Pluta przyznał, że do postepowań ogłaszanych z klauzulą, zgłasza się mniej podmiotów niż zwykle, ale nie jest to czynnik zniechęcający do stosowania klauzul, gdyż oferenci świadczą usługi na wysokim poziomie.
Uczestnicy spotkania byli zgodni, że warto podejmować działania na rzecz upowszechniania stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. ROPS w Krakowie ma między innymi ofertę szkoleniową skierowaną do samorządów, dotyczącą tematyki klauzul społecznych i planuje wydać publikację, która ma zachęcić samorządy do korzystania z tego mechanizmu.
Instytut Spraw Publicznych w ramach projektu „Zintegrowany system wsparcia ekonomii społecznej” prowadzi działania mające na celu upowszechnianie stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. Obecnie trwają badania dotyczące prawno-instytucjonalnych podstaw stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych, przybliżyć praktykę stosowania klauzul społecznych oraz sformułowanie wniosków i rekomendacji dotyczących stosowania klauzul. Zachęcamy do śledzenia wyników naszych prac.
