Drugie seminarium eksperckie ISP dotyczące zagrożeń dla uczciwości wyborów [wideo]

Na progu nadchodzącej serii wyborów w Polsce potrzebujemy uważnego namysłu nad regulacjami dotyczącymi wybierania naszych przedstawicielek i przedstawicieli oraz prowadzenia przez nich kampanii wyborczych. Należy się również przyjrzeć zasadom działalności partii politycznych.

Taka praca powinna być skierowana na identyfikację słabych punktów całego systemu i wypracowanie rozwiązań prewencyjnych. W tym celu organizujemy w ISP serię seminariów eksperckich poświęconych zagrożeniom dla integralności procesu wyborczego przy okazji zbliżających się wyborów parlamentarnych i samorządowych w 2023 r. Na ostatnim spotkaniu przyglądaliśmy się, w jaki sposób na wybory i działalność partii politycznych mogą wpłynąć naruszenia praworządności, rozmontowanie instytucji demokratycznych oraz zmiana prawa wyborczego.

Istnienie skutecznego systemu rozpatrywania skarg i odwołań w sprawach dotyczących praw wyborczych jest jedną z podstawowych gwarancji wolnych i uczciwych wyborów. Wymagane gwarancje niezależności mają fundamentalne znaczenie w kontekście pojawiających się obaw dotyczących statusu i niezależności sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (właściwej w sprawach protestów wyborców oraz stwierdzania ważności wyborów). Na obniżenie zaufania obywateli i obywatelek do niezależności procesu wyborczego może też wpływać problematyczny zakres dopuszczalnych skarg wyborczych oraz dotychczasowa praktyka ich rozpatrywania przez Sąd Najwyższy. 

Ponadto, w 2018 roku wprowadzono poważne zmiany dotyczące struktury i kompetencji organów wyborczych, które polegały, między innymi, na odejściu od sędziowskiego modelu Państwowej Komisji Wyborczej, na rzecz modelu polityczno-urzędniczego. Zmodyfikowano również zasady powoływania komisarzy wyborczych, na co znaczący wpływ uzyskały organy egzekutywy (odbywa się to na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych).

Mając to na uwadze potrzebna jest dyskusja o tym:
•    Jak mogą wyglądać najbliższe wybory w Polsce? 
•    Jak zwiększyć zaufanie społeczne do instytucji wyborów przy wysokim poziomie polaryzacji politycznej? 
•    Jakie są bezpieczniki służące obronie praw wyborczych i które z nich należy wzmocnić? 
•    Jaką rolę powinna odgrywać krajowa i międzynarodowa obserwacja wyborów? 

To tylko część zagadnień, o których rozmawialiśmy z grupą zaproszonych ekspertek i ekspertów, przyglądających się różnym aspektom życia politycznego oraz organizacji wyborów w naszym kraju na seminarium „Zagrożenia dla niezależności wyborów wynikające z naruszeń praworządności i rozmontowania instytucji demokratycznych, w tym zmian w organach wyborczych”. Podjęta dyskusja służyła identyfikacji aktualnych zagrożeń oraz zaplanowaniu dalszych działań, które wzmocnią organizację demokratycznych wyborów w 2023 roku.

Spotkanie odbyło się 24 maja w siedzibie ISP. Uczestniczyły w nim osoby zajmujące się tematem wyborów naukowo oraz reprezentujące organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Wprowadzenie do rozmowy wygłosiło grono znamienitych ekspertek i ekspertów: 

•    Prof. Ewa Łętowska, b. Rzecznik Praw Obywatelskich, b. sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego i sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku 
•    Dr Agata Pyrzyńska, komisarz wyborczy we Włocławku
•    Dr Marcin Walecki, St. Antony’s College, Oxford
•    Prof. Marek Zubik, Katedra Prawa Konstytucyjnego, WPiA UW, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku
•    prof. Mirosław Wyrzykowski, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, Przewodniczący Rady Fundacji ISP [prowadzący spotkanie].

Zapraszamy do zapoznania się z materiałem video z wystąpieniami wprowadzającymi






Wnioski z dyskusji i rekomendacje będziemy rozwijać podczas kolejnych seminariów zaplanowanych w tym roku.

Więcej informacji o tym obszarze działań ISP: filip.pazderski@isp.org.pl.