Na posiedzeniu 4 marca bieżącego roku Sejm przyjął nowelizację ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3673). Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji, jej celem jest wdrożenie kolejnego etapu informatyzacji procesu ogłaszania aktów prawnych, dzięki czemu obowiązujące przepisy staną się łatwiej dostępne dla adresatów. Elektronizacja dostępu do aktów prawnych to trend ogólnoeuropejski; część państw członkowskich Unii już publikuje prawo wyłącznie w formie elektronicznej, w części państw natomiast – jak do tej pory w Polsce – panuje w tym zakresie dualizm: obok postaci elektronicznej, akty prawne ogłaszane są również w tradycyjnej formie papierowej. Wydawanie papierowych wersji dzienników urzędowych wiąże się oczywiście z kosztami, wynikającymi nie tylko z potrzeby drukowania poszczególnych dzienników (na co zużywano około 450 ton papieru rocznie), ale również z konieczności ich prenumerowania przez organy administracji publicznej. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, koszty prenumeraty wynosiły dla każdej z nich kilka tysięcy złotych rocznie. Jednocześnie, jak wskazują przedstawiciele Rządowego Centrum Legislacji, dostępne w Internecie elektroniczne wersje aktów prawnych są ściągane przez użytkowników nawet dziesiątki tysięcy razy dziennie. Internet jako źródło aktów prawnych staje się w praktyce popularniejszy niż dzienniki papierowe.
Na mocy znowelizowanych przepisów, organy wydające akty prawne będą zobligowane do prowadzenia odrębnych stron internetowych dla każdego dziennika urzędowego. Dzięki takiemu wyodrębnieniu dzienniki będą łatwiej dostępne i przejrzyste dla potencjalnych użytkowników; linki do stron z dziennikami urzędowymi będą dodatkowo zamieszczane na stronach BIP poszczególnych organów. Pełna elektronizacja ogłaszania aktów normatywnych pozwoli przyśpieszyć proces ich udostępniania adresatom; do tej pory, aby wydać papierową wersję dziennika, wpierw trzeba było zebrać odpowiednią liczbę aktów prawnych, które zostaną w nim zamieszczone, co wydłużało proces ich ogłaszania. Elektronizacja będzie również oznaczała rezygnację z grupowania poszczególnych dzienników w numery; będą one wydawane na bieżąco, z zachowaniem pozycji w roku kalendarzowym. Nowelizacja wprowadzi także zmianę dotyczącą ogłaszania tekstów jednolitych aktów prawnych; będą one ogłaszane częściej niż do tej pory, nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy (termin ten będzie liczony od dnia nowelizacji danego aktu prawnego). Ułatwi to obywatelom – jak argumentują projektodawcy – dostęp do pełnych tekstów aktów normatywnych mających walor autentyczności (przypomnijmy w tym miejscu, że tekstom jednolitym przysługuje domniemanie prawidłowości).
Chociaż jednym z podstawowych założeń nowelizacji jest ułatwienie obywatelom dostępu do aktów prawnych (a warto dodać, że znajomość własnych praw to warunek konieczny partycypacji publicznej w każdej jej formie), w trakcie trzeciego czytania projektu nowelizacji, niektórzy z posłów zwracali uwagę na ograniczenia, jakie może przynieść nowa regulacja. Polska wciąż jest krajem, gdzie stosunkowo niewielki (w porównaniu z innymi państwami członkowskimi UE) odsetek obywateli ma stały dostęp do Internetu. Według pochodzących od Komisji Europejskiej danych za zeszły rok, stacjonarny dostęp do Internetu w domu miało zaledwie 13,5% Polaków, a Internet mobilny – 4,3% Polaków. Znaczna część polskiego społeczeństwa podlega tzw. wykluczeniu cyfrowemu, którego źródłem jest nie tylko brak dostępu do Internetu, ale również – nawet jeżeli taki dostęp istnieje – brak wiedzy i umiejętności poruszania się w zasobach sieciowych. Warto jednak dodać tutaj, że urzędy będą obowiązane nieodpłatnie udostępniać dzienniki urzędowe do wglądu lub pobrania w formie dokumentu elektronicznego; za opłatą będą również wydawać drukowane wersje aktów prawnych.
Uchwalona ustawa została przekazana 4 marca bieżącego roku Marszałkowi Senatu i Prezydentowi. Jej przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2012 roku.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych
Autor: Anna Krajewska
Źródła: www.samorzad.pap.pl, materiały sejmowe
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas