Dnia 1 lipca 2011 roku w życie weszła ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Dlaczego (przynajmniej potencjalnie) jest to ważny akt prawny z punktu widzenia partycypacji publicznej, czy samoorganizacji obywateli? Chociażby dlatego, że poprzez ograniczenie zbędnych formalności, omawiana ustawa może usprawnić funkcjonowanie administracji, zwiększyć zaufanie społeczeństwa do urzędników, a przez to zachęcić obywateli do podejmowania współpracy z urzędnikami i aktywniejszego włączania się w życie publiczne.
Ustawa jest nietypowa, składa się bowiem niemal wyłącznie z artykułów nowelizujących inne ustawy pod kątem rzeczonych barier administracyjnych. Przez to, między innymi, treść ustawy jest dość zawiła, ale już sama jej objętość jest spora – liczy sobie ponad sto stron i podobną liczbę artykułów. Zmienia kilkadziesiąt różnych ustaw. Nie sposób byłoby więc omówić cały interesujący nas akt w tym krótkim tekście, stąd też skupimy się na kilku przepisach, które są szczególnie ważne z naszego punktu widzenia.
Przede wszystkim, ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych zmierza do ukształtowania w relacjach instytucji publicznych i obywateli „kultury oświadczeń”. I tak, na przykład, art. 1 ustawy zmienia przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące postępowań w sprawie zaświadczeń. W tego rodzaju procedurze organ administracji publicznej nie będzie mógł żądać zaświadczenia lub oświadczenia nie tylko w sytuacji, gdy fakty urzędnikom są znane, ale także wtedy, gdy sam może je łatwo pozyskać – na podstawie własnych danych, danych innych podmiotów publicznych, publicznych rejestrów, bądź też w kontaktach z innymi instytucjami. Praktyczne znaczenie tej zmiany może być na przykład takie, że organizacje społeczne starające się, dajmy na to, o dotację z urzędu gminy, bądź startujące w konkursie, nie będą już musiały gromadzić kopii wpisów do rejestru przedsiębiorców, stowarzyszeń, etc.
Inny przykład uproszczenia wynika z art. 59 omawianej ustawy, który zmienia ustawę o pomocy społecznej. Nowe przepisy ułatwią wnioskowanie do wojewody o wydanie zezwolenia na uruchomienie domu pomocy społecznej. Znowuż, dokumenty dotyczące, na przykład, informacji o niezaleganiu z podatkami oraz o niekaralności będą mogły mieć formę oświadczeń składanych pod rygorem odpowiedzialności karnej. Nie trzeba będzie jednak starać się o wypisy z odpowiednich rejestrów urzędowych. Podobny mechanizm zastosowano w przypadku zezwoleń na prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Jest to więc kolejne ułatwienie dla obywateli zrzeszonych w organizacjach, którzy chcą zaangażować się w rozwiązywanie ważnych problemów w swoich społecznościach lokalnych.
Zmieniła się również ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Podmioty działające w charakterze lobbystów, starające się o włączenie w prace nad projektem ustawy lub rozporządzenia, nie będą musiały załączać do wniosków o dopuszczenie do procesu legislacyjnego, czy wysłuchania publicznego wypisów z rejestru lobbystów, czy rejestru przedsiębiorców. Znowuż wystarczy oświadczenie. Zatem procedura udziału w pracach legislacyjnych stanie się łatwiejsza (biorąc w nawias oczywiście wszystkie inne mankamenty ustawy lobbingowej).
To tylko niektóre z nowych rozwiązań wprowadzonych w życie ustawą o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Czy owe bariery rzeczywiście zostaną ograniczone w praktyce, niebawem będzie można się przekonać.
Ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców
Autor: Grzegorz Makowski
Źródło: PAP, Sejm RP, materiały własne
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas
