Polskie przepisy regulujące zbiórki publiczne już od długiego czasu wymagają zmiany. Obowiązująca obecnie ustawa została przyjęta w 1933 roku i chociaż oczywiście była nowelizowana, jednak przewidziane w niej unormowania już nie przystają do współczesnej praktyki prowadzenia zbiórek publicznych (w tym np. zbiórek prowadzonych przez Internet lub za pomocą SMS–ów). Przydałaby się również liberalizacja zasad związanych z organizowaniem zbiórek publicznych: obecnie każdy, kto chce prowadzić zbiórkę publiczną musi ubiegać się o zezwolenie władz, a po zakończeniu zbiórki rozliczyć się z niej przed organem administracji publicznej – a nie przed darczyńcami. Planowane zmiany w regulacji zbiórek publicznych zmierzają w kierunku zmniejszenia roli władz w organizowaniu zbiórek i wzmocnieniu społecznej kontroli nad wykorzystaniem zgromadzonych w efekcie zbiórki środków.
W styczniu bieżącego roku rząd przyjął opracowane w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji założenia do projektu nowej ustawy o zbiórkach publicznych i upoważnił ministra administracji i cyfryzacji do prowadzenia dalszych prac na nową regulacją; 6 lutego minister Boni rozmawiał o planowanych zmianach z organizacjami pozarządowymi. W jakim kierunku idą zatem opisane w założeniach do projektu nowej ustawy unormowania?
Celem nowej regulacji jest „stworzenie podstaw do postawienia obywatela/ darczyńcy w centrum rozwiązania, a także do pełnej cyfryzacji procesu zgłaszania zbiórek oraz publikowania sprawozdań z ich rezultatów.” Zniesiony zostanie dotychczasowy obowiązek uzyskania pozwolenia na zorganizowanie zbiórki publicznej. Objęte takim wymogiem pozostaną jedynie zbiórki „w formie ofiar w gotówce i w naturze prowadzone w miejscach publicznych, gdzie nie ma innej możliwości, by zapewnić przejrzystość zbiórek.” W tych przypadkach będzie wymagane zgłoszenie zbiórki oraz sporządzenie sprawozdania ze zbiórki; sprawozdania mają być widoczne dla wszystkich na ogólnopolskim portalu internetowym.
Na portalu, udostępnionym w ramach strony internetowej MAiC, zamieszczane będą informacje o prowadzonych lub planowanych zbiórkach publicznych. Dzięki temu wszyscy zainteresowani będą mogli sprawdzić, jaki podmiot prowadzi (lub już przeprowadził) zbiórkę i na jaki cel przeznaczane są zgromadzone w jej wyniku środki oraz ocenić, na ile wiarygodne wydają się sprawozdania z poszczególnych zbiórek. To z kolei ma ułatwić obywatelom podejmowanie decyzji o ewentualnym wspieraniu działalności wybranych podmiotów.
W przypadku innych niż wyżej wspomniane form organizowania zbiórek ich zgłoszenie i umieszczenie informacji na portalu internetowym będzie fakultatywne. Na zasadzie dobrowolności będą więc mogły podlegać zgłoszeniu „formy zbierania ofiar, w których pozostawiony jest ślad przepływu środków pieniężnych i darów, gdzie ma miejsce ich ewidencjonowanie (przelewy na konta bankowe, wpłaty na konto on line, przekazywania darów za pomocą wirtualnych platform handlowych, wpłaty za pomocą SMS-ów charytatywnych, deklaracje wpłat na wszystkich formularzach związanych z system bankowym).” Fakultatywnie zgłaszane będą również zbiórki polegające na publikowaniu w mediach, Internecie i rozsyłaniu pocztą elektroniczną apeli o przekazywanie wpłat na konto, o złożenie zleceń stałych, przelewów na konto bankowe lub o przesyłanie SMS-ów na określony numer. Jeżeli jednak organizator tego rodzaju zbiórki zdecyduje się na jej zgłoszenie, będą go obowiązywały zasady zgłaszania i rozliczania zbiórek dotyczące organizatorów zbiórek objętych obowiązkiem zgłoszenia. Znaczące zmniejszenie rygorów związanych z organizowaniem i rozliczaniem zbiórek publicznych ma sprzyjać – w zamyśle projektodawców – rozwijaniu dobroczynności, hamowanej na razie przez rozbudowane wymagania formalne.
Podczas zeszłotygodniowego spotkania z organizacjami pozarządowymi minister Boni zapowiedział, że – niezależnie od tego, w jakim kierunku pójdą dalsze prace nad nową ustawą – kolejny projekt dotyczący zbiórek publicznych będzie w normalnym trybie konsultowany ze stroną społeczną.
Projekt założeń projektu ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych
Autor: Anna Krajewska
Źródło: www.mac.gov.pl
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
