Zapraszamy do zapoznania się z najnowszym wydaniem biuletynu Kompas na temat przygotowań do kolejnej nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Nie minął jeszcze rok od wejścia w życie przepisów rozległej nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (UDPP), a już trwają prace nad kolejnymi zmianami w ustawie.
Uporządkowanie relacji międzysektorowych poprzez ujęcie ich w ramy prawne to jeden z najważniejszych efektów wejścia w życie UDPP; ustawa nie tylko „wymusiła” tę współpracę tam, gdzie wcześniej jej nie było, ale również wzmocniła pozycję organizacji pozarządowych wobec władz publicznych nadając im status „partnera” administracji w wielu przedsięwzięciach podejmowanych przez jednostki administracyjne. Oczywiście, nie obywało się bez rozmaitych problemów; odpowiedź na znaczną część z nich stanowi właśnie nowelizacja UDPP, która zaczęła obowiązywać 12 marca 2010 roku.
Jednak wprowadzone nią rozwiązania przyniosły nowe wątpliwości, przede wszystkim związane z nieprecyzyjnymi sformułowaniami w przepisach normujących współpracę administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi, których użyto nowelizując UDPP. Obecne modyfikacje mają usunąć problemy interpretacyjne, jakie pojawiły się w związku z wprowadzonymi poprzednią nowelizacją regulacjami.
Nieprecyzyjne okazało się m. in. użyte w art. 5a znowelizowanej ustawy określenie dotyczące jednego z obligatoryjnych elementów treści programu współpracy z organizacjami pozarządowymi – określenia wysokości środków na realizację programu. Obecne brzmienie przepisu może sugerować, że mowa jest o środkach zagwarantowanych w uchwale budżetowej, podczas gdy chodzi o środki jedynie prognozowane na podstawie tej uchwały, co zostanie zaznaczone przez użycie w przepisie odpowiedniego określenia (słowa „planowanych” w miejsce „przeznaczanych”).
Inna nieprecyzyjnie sformułowana regulacja dotyczy otwartych konkursów ofert. Zgodnie z art. 11 ust. 2a obsługa konkursu może być zlecona organizacjom pozarządowym, nie jest jednak jasne, co oznacza pojęcie „obsługa konkursu” (ustawa tego nie określa), przepisy nie przesądzają również, jak ma wyglądać tryb jej zlecania. Zmodyfikowany przepis art. 11 precyzowałby więc, że „obsługa konkursu” nie obejmuje tych czynności, które na mocy ustawy zostały wyraźnie zarezerwowane dla organu administracji; chodzi tutaj o ogłoszenie otwartego konkursu ofert, powołanie komisji konkursowej, rozpatrzenie ofert, ogłoszenie wyników otwartego konkursu ofert, zawarcie umów o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego oraz unieważnienie otwartego konkursu ofert. Przeformułowany zostanie również przepis dotyczący obowiązkowego powoływania do składu komisji konkursowych przedstawicieli organizacji pozarządowych. W praktyce okazało się bowiem, że znalezienie odpowiednich kandydatów do komisji – posiadających doświadczenie w obszarze pożytku publicznego, w ramach którego zlecane jest zadanie – bywa trudne. Zmodyfikowana regulacja ma więc określać przesłanki, na mocy których dopuszczalne będzie powołanie komisji konkursowej bez „osób wskazanych przez organizacje pozarządowe” (nowelizacja wprowadzi to sformułowanie w miejsce określenia „przedstawiciele organizacji pozarządowych”). Ma to być możliwe, jeżeli żadna organizacja nie wskaże osób do składu komisji konkursowej, wskazane osoby nie wezmą udziału w pracach komisji lub wszystkie powołane do komisji osoby będą podlegały wyłączeniu z jej składu. Określony zostanie także termin, w jakim można zażądać od organu administracji uzasadnienia odrzucenia lub wyboru określonej oferty w konkursie.
Zmieniony ma również zostać przepis dotyczący możliwości podzlecania realizacji zadań publicznych. Obecnie organizacja, z którą organ administracji zawarł umowę o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego, może zlecić jego wykonanie innym organizacjom, niebędącym stronom umowy, w sposób zapewniający jawność i uczciwą konkurencję. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, obowiązujące przepisy „uniemożliwiają więc zlecanie jakichkolwiek usług (np. ksero, druk, transport, usługi hotelowe) innym podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą.” Planowana modyfikacja ma umożliwić zlecenie wykonania zadania publicznego nie tylko innej organizacji, ale również podmiotowi prywatnemu, np. przedsiębiorcy. Będzie to dopuszczalne za zgodą organu administracji zawartą w umowie, dzięki czemu organ (jako podmiot odpowiedzialny za wykonywanie zadań publicznych i zapewnianie mieszkańcom usług odpowiedniej jakości) zachowa wpływ na przebieg realizacji zadania.
Inne warte wzmianki zmiany, jakie mają być wprowadzone, wiążą się z elektronizacją komunikacji między organizacjami pozarządowymi i organami administracji. Drogą elektroniczną będzie można składać – po wejściu w życie planowanej nowelizacji – oferty na realizację zadania publicznego i sprawozdania z ich wykonania. Obowiązkowe ma być poza tym przesyłanie przez organizacje pożytku publicznego sprawozdań merytorycznych i finansowych ze swojej działalności za pomocą środków komunikacji elektronicznej – docelowo po bezpłatnym założeniu przez OPP konta użytkownika, w formie elektronicznej za pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej. Oba przedstawione w projekcie nowelizacji rozwiązania są związane z założeniami Strategii Kierunkowej Rozwoju Informatyzacji Polski. W odniesieniu do obowiązku składania sprawozdań przez OPP zaproponowano dodatkowo jeszcze jedną modyfikację: nowelizacja miałaby wprowadzić fakultatywną delegację dla ministra ds. zabezpieczenia społecznego do zróżnicowania zakresu przedmiotowego obowiązku sprawozdawczego OPP ze względu na wysokość osiąganych przez nie w danym roku przychodów. Dzięki temu organizacje, których przychody były niewielkie, nie musiałyby przedkładać informacji o swojej działalności w pełnym wymiarze.
Projekt został skonsultowany z Radą Działalności Pożytku Publicznego.
Projekt nowelizacji
Uzasadnienie
Autor: Anna Krajewska
Źródła: www.ngo.pl, materiały własne
Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas
