Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, obywatele mają prawo do uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego, a także prawo wglądu do dokumentów urzędowych i dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów. W przywołanym przepisie użyte zostało pojęcie „interesu publicznego”, ustawa nie przesądza jednak jednoznacznie, kto i w jaki sposób powinien wykazać istnienie takiego interesu.  Kontrowersji odnoszących się tego zagadnienia dotyczył wydany 24 listopada 2011 roku wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. II SA/Go 667/11).

Orzeczenie miało związek ze sprawą mężczyzny, któremu wójt gminy G. odmówił udzielenia informacji dotyczącej zaopatrzenia urzędu gminy G. i podległych mu jednostek w opał w latach 2006–2009, w tym informacji o tym, kto realizował dostawę, o jakiej wartości, na jakiej podstawie i w jakiej formie (czy przetargowej, czy bez przetargu). Wójt argumentował, że – z uwagi na to, że żądana informacja jest informacją przetworzoną w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej – niezbędnym warunkiem jej udostępnienia jest wykazanie przez wnioskodawcę uzasadniającego to interesu publicznego. Wnioskodawca wyjaśnił więc, że odbywając spotkania z mieszkańcami gminy, musiał wysłuchiwać rozmaitych plotek i pomówień na temat sposobu zakupu opału przez urząd gminy. Sam jest urzędnikiem państwowym i nie chciał dopuścić do szerzenia szkodliwych dla urzędu pogłosek – stąd wniosek o udostępnienie stosownych informacji.

W odpowiedzi wójt gminy G. wskazał, że udostępnienie żądnej informacji wymagałoby od urzędu dokonania szeregu czynności, w tym zgromadzenia materiałów, m. in. archiwalnych i dokonania ich analizy oraz sporządzenia zestawień. Jak argumentował, żaden przepis prawa nie obliguje do sporządzania zestawień czy sprawozdań w takim zakresie; informacja, jakiej udostępnienia żąda wnioskodawca, jest więc informacją przetworzoną, która wymaga od wnioskującego wykazania, że żądanie takie jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Nie jest „interesem publicznym” chęć położenia kresu rozprzestrzenianiu się niepopartych żadnymi faktami szkodliwych plotek. Od decyzji wójta wnioskodawca wniósł odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego uzasadniając, że nie prosił o wytworzenie informacji nowej, lecz o kserokopię posiadanych dokumentów, a więc żądana informacja była informacją prostą przekształconą, a nie przetworzoną. W związku z tym nie podlegała ograniczeniu, o którym mowa w art. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej. SKO utrzymało jednak w mocy zaskarżoną decyzję wójta gminy G. Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przyznał rację skarżącemu mężczyźnie i uchylił obie decyzje: wójta i SKO. SKO wniosło skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez WSA.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy WSA w Gorzowie Wielkopolskim uznał, że zarówno decyzja wójta gminy G., jak i zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego zostały wydane z naruszeniem prawa. Sąd stwierdził, że – mimo braku jednoznacznej regulacji ustawowej w tym zakresie – istnienie interesu publicznego w udostępnieniu określonej informacji publicznej powinien wykazać wnioskodawca. Jeżeli jednak tego nie zrobi, organ dysponujący żądaną informacją powinien we własnym zakresie zbadać, czy taki interes publiczny występuje. W razie ustalenia przez organ, że nie istnieje interes publiczny, ze względu na który szczególnie istotne byłoby udostępnienie informacji, powinien on wydać decyzję odmowną, szczegółowo przy tym uzasadniając podstawy nieudzielenia informacji publicznej. W rozpoznawanej sprawie natomiast organy administracji nie zbadały, czy taki interes publiczny istnieje – stąd ich decyzje były błędne.

Autor: Anna Krajewska

Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 

Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas