Może się wydawać, że kwestia udziału obywateli w procesach decyzyjnych, czy ogólniej – w sprawowaniu władzy na poziomie województwa, powiatu, czy gminy, to wewnętrzna sprawa danej wspólnoty samorządowej, czy ewentualnie kwestia polskich, krajowych uwarunkowań. Jednak już sam fakt, że niniejsza wiadomość powstaje dzięki wsparciu z funduszy europejskich jest dowodem na to, że zagadnienie partycypacji publicznej (również w wymiarze lokalnym) mieści się w szerszym kontekście międzynarodowym – w tym przypadku, wśród różnych priorytetów polityki europejskiej, znajdujących swój konkretny, finansowy wyraz w Europejskim Funduszu Społecznym.

Zanim jednak w ogóle Polska weszła do Unii Europejskiej i mogła skorzystać ze środków EFS, stymulując partycypację publiczną, w innych międzynarodowych instytucjach wypracowano wiele konkretnych wytycznych, co do tego, jak zachęcać obywateli do większego udziału w życiu publicznym i jak robić to na poziomie wspólnot samorządowych.

Już w 2000 roku Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych, działający przy Radzie Europy opracował tekst rezolucji Rady Europy nr 91 z 2000 roku o odpowiedzialnym obywatelstwie i partycypacji w życiu publicznym. Dokument ten zawiera wiele wskazówek dotyczących tego, w jaki sposób zachęcać obywateli do udziału w życiu publicznym na poziomie wspólnot samorządowych. Mogą one posłużyć między innymi wypracowywaniu standardów, czy próbie ustalenia, na ile warunki w tym, czy innym konkretnym samorządzie sprzyjają partycypacji, czy też nie. Wśród priorytetów wymienianych przez rezolucję znalazły się między innymi takie punkty jak:

• zapewnienie mieszkańcom wspólnoty samorządowej pełnego dostępu do posiedzeń lokalnych organów stanowiących w sposób umożliwiający monitorowanie działalności tych organów;

• zapewnienie mieszkańcom wspólnoty samorządowej prawa do zabierania głosu w czasie posiedzeń organów stanowiących i tworzonych przez nie komisji wraz z zagwarantowaniem odpowiedniego czasu na wyrażenie swojego zdania;

• zapewnienie dostępu do informacji o działaniach władz lokalnych, nie tylko z zachowaniem wymogów formalnych, ale także poprzez rozpowszechnianie ich środkami ułatwiającymi mieszkańcom wspólnoty samorządowej zapoznanie się z nimi (np. poprzez internet, prasę lokalną, kawiarnie, kluby);

• zapewnienie, że udział obywateli w życiu publicznym wspólnoty samorządowej nie będzie się ograniczać wyłącznie do możliwości udziału w głosowaniach, idea samorządności wymaga bowiem czegoś więcej – możliwości artykułowania własnych problemów, czy potrzeb, których realizacja jest zgodna z dobrem wspólnym wspólnoty mieszkańców, w tym w szczególności dążeń do zachowania lokalnej i historycznej specyfiki tej wspólnoty;

• zapewnienie jak najszerszego udziału mieszkańców w życiu politycznym wspólnoty samorządowej niezależnie od tego, czy są oni narodowości danego kraju, czy też nie;

• zapewnienie mieszkańcom z odpowiednim wyprzedzeniem informacji o ważnych planach lub projektach, zanim zostanie podjęta decyzja o przystąpieniu do ich realizacji.

Myśląc zatem o udziale w życiu publicznym w swojej gminie, powiecie, czy województwie warto mieć w pamięci fakt, że pewne pryncypia w tym zakresie zostały już wypracowane na poziomie międzynarodowym przez przedstawicieli organizacji pozarządowych, polityków i władz lokalnych z różnych krajów. Egzekwując swoje prawa do partycypacji możemy czerpać stąd wsparcie, nie musząc się odwoływać li tylko do postanowień prawa miejscowego, czy krajowego.

Autor: Grzegorz Makowski

Źródło: materiały własne




Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 
 

Zapraszamy na stronę www.isp.org.pl/kompas