Aktualności

Tekst:

Instytut Spraw Publicznych

Podziel się

Jest zielone światło dla systemu bezpłatnej pomocy prawnej dla najuboższych


Ewa Kopacz w expose zapowiedziała stworzenie w Polsce systemu pomocy prawnej dla ubogich. To pierwsza, tak konkretna deklaracja ze strony premiera nowego rządu realizacji postulatu, o który Instytut Spraw Publicznych wraz z partnerami apelował od wielu lat.

 
Obecnie bezpłatna pomoc prawna opiera się głównie na barkach kilkuset organizacji pozarządowych, działalności prawników pro bono, a także instytucji administracji publicznej, głownie Ośrodkach Pomocy Społecznej.  Instytucje publiczne udzielają informacji i porad średnio 29 osobom w miesiącu, podmioty niepubliczne – 133 osobom. Studenckie Poradnie Prawne udzielają rocznie około 13 tys. porad. Biura Porad Obywatelskich – ponad 35 tysięcy. W ramach różnych akcji pro bono radców prawnych, adwokatów i notariuszy w roku 2011 udzielono około 25 tys. porad prawnych.
 
- Od lat pojawiają się projekty inicjatyw ustawodawczych, dające nadzieję na poszerzenie dostępu obywateli do przedsądowej pomocy prawnej. I od lat kończy się na obietnicach. Tak jakby dotąd nie było prawdziwej woli politycznej, aby wprowadzić system powszechnego dostępu do pomocy prawnej. – mówi Agata Winiarska, ekspertka ds. poradnictwa prawnego w Instytucie Spraw Publicznych.
 
- Przy budowie systemu warto zwrócić uwagę, by, choć państwowy, nie był „upaństwowiony”, tzn. aby usług udzielały także organizacje niepubliczne, szczególnie organizacje pozarządowe. Trzeba wykorzystać te zasoby w poradnictwie prawnym i obywatelskim, które już w Polsce mamy – w szczególności zasoby ludzkie. W poradnictwie na świecie wykorzystuje się w takich systemach nie tylko profesjonalnych prawników, ale także tzw. paralegals – osoby z innym wykształceniem niż prawnicze, odpowiednio przygotowane – dodaje Winiarska, która od 2002 prowadzi w ISP Program „Obywatel i Prawo”.
 
Z badań Instytutu Spraw Publicznych wynika, że poradnictwo prawne i obywatelskie powinno być dostępne dla obywateli w ramach powszechnego systemu, który będzie dostarczał usług wyso­kiej jakości. Za bezpłatnością systemu przemawia, według badanych, z jednej strony ni­ska jakość polskiego prawa (skomplikowane, rozległe, często zmieniające się, niezrozumiałe), z drugiej strony niewielka świadomość prawna obywateli. 72% badanych jest zdania, że koszty prowadzenia powszechnego poradnictwa powinno pokrywać państwo.
 
Eksperci Instytutu Spraw Publicznych rekomendują, aby powstały system nie był systemem upaństwowionym, powinien być otwarty na niepubliczne pod­mioty świadczące usługi i wspierające PPiO, przede wszyst­kim organizacje pozarządowe. Należy wykorzystać doświadczenie obecnie działających instytucji i organizacji, udzielających porad, przede wszystkim istniejące już, dobrze przygotowane, zasoby ludzkie.
 
Wg badań ISP osoby, które skorzystały z dostępnych obecnie form poradnictwa, w zdecydowanej większości wysoko oceniają otrzymaną pomoc, wskazując na kompetencje i zaangażowanie osób udzielających porad. Nieco ponad trzy czwarte korzystających z porad rozwiązało swój problem, z którym zwracało się po poradę.


 
Raporty i ekspertyzy Instytutu Spraw Publicznych dotyczące poradnictwa prawnego i obywatelskiego:
  • Raport. Badanie poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce. Wybrane wyniki, wnioski i rekomendacje, Tomasz Schimanek (red.) , /uploads/drive/oldfiles/pdf/1316923638.pdf
     
  • Raport. Poradnictwo prawne i obywatelskie w Polsce, Arkadiusz Peisert, Tomasz Schimanek, Marcin Waszak, Agata Winiarska (red.), 2013; /uploads/drive/oldfiles/pdf/443334703.pdf
     
  • Kropla w morzu. Poradnictwo prawne i obywatelskie w Polsce - rola organizacji pozarządowych. Kwartalnik Trzeci Sektor numer specjalny 2014, /uploads/drive/oldfiles/pdf/2126580072.pdf
     
  • Tomasz Schimanek, Finansowanie porad prawnych i obywatelskich przez organizacje społeczne w Polsce - potrzeba rozwiązań systemowych. Analizy i Opinie nr 137, 12.2013, /uploads/drive/oldfiles/667069760.pdf
Zapisz się do newslettera
Newsletter